Gezondheid, Longreads, Mentale gezondheid

Een bewuste nachtmerrie

Posted by maerle on
afbeelding:https://www.livestrong.com/article/13770607-somniphobia/

Je denkt dat je wakker bent, maar kunt niet bewegen. Je weet niet of je alleen bent of niet, maar om hulp roepen kan niet. Geen geluid kunnen maken, niks kunnen bewegen en dan nog die zware druk op je borst. Je bent aan het hallucineren en je ergste nachtmerries worden realiteit. Wat is het? Het fenomeen slaapverlamming (sleepparalyse) is nog niet zo bekend, maar wel veel voorkomend. Terugkerende slaapverlamming treft naar schatting maar liefst acht procent van de bevolking. Zo’n 20 tot 30 procent van de bevolking ervaart slaapverlamming wel minstens één keer in zijn leven. Je bent dus niet alleen!

Hoofdstuk 1: Nachtmerries naar aanleiding van het onderbewuste: mijn eigen ervaring

Nachtmerries

Van kleins af aan heb ik vaker nachtmerries dan leuke, vrolijke dromen. Dit had verschillende oorzaken, maar de grootste oorzaak is het gaan slapen met negatieve emoties. Wanneer jij gaat slapen, gaat jouw lichaam alle dagelijkse gebeurtenissen verwerken. Heb jij veel stress of zit je niet lekker in je vel? Heb je ruzie met iemand of merk je veel spanning? Dan is de kans groot dat dit in jouw slaap verwerkt wordt. Ik heb als kind veel stress ervaren. Dit kwam mede door de scheiding van mijn ouders. De stress zette zich om in nachtmerries en er is een tijd geweest dat ik niet meer durfde te slapen, ik had echt last van slaapangst. Na een tijd ging het goed, want ik kon steeds beter wennen aan alle veranderingen. Na een lange tijd verhuisde ik en dat was weer een verandering. Ook hier kwamen de nachtmerries weer om de hoek kijken. Er vond een grote verandering plaats en dat leverde weer ontzettend veel stress op, waardoor mijn onderbewuste dit weer kon omzetten in nachtmerries in mijn slaap om alles te kunnen verwerken.

De eerste keer slaapverlamming

Rond een jaar of 18 ervaarde ik mijn eerste slaapverlamming. Ik werd wakker met een zwaar, bonkend gevoel op mijn borst. Ik kon moeilijk ademen en het was net alsof er iemand in mijn kamer stond, een zwarte gedaante. De gedaante kwam steeds dichter bij en drukte mijn keel dicht. Door de paniek zat ik erg hoog in mijn adem en werd ik niet rustig. Ik wilde alles bij elkaar schreeuwen, gillen, huilen en terug vechten, maar het mocht niet baten. Ik kon geen geluid maken en niks bewegen. Na, wat voor mij uren voelde, besloot ik mijzelf over te geven aan de zwarte gedaante en toen schoot ik ineens wakker. Dit keer echt.

De slaapverlamming in de familie

Voor mij was dit niet per se een onbekend fenomeen, want mijn vader lijdt hier ook al lange tijd aan. Toen hij nog met mijn moeder samen was kon hij een geluid produceren en hoefde mijn moeder hem alleen maar aan te raken om voor hem uit de slaapverlamming te komen. Dit geluk had ik helaas niet de eerste keer.

Het gebeurd steeds vaker, maar niet regelmatig. Het verschilt, net als met de nachtmerries, met wat voor gevoel ik ga slapen en hoe ik die periode in mijn vel zit. Ook heb ik veel migraineaanvallen en sinds kort gaan deze gepaard met slaapverlamming.

Hoofdstuk 2: Een onbekend fenomeen

Slaapverlamming (sleepparalyse) treedt op tijden de slaap. Het lijkt een verzinsel, maar het is nog een vrij onbekend fenomeen. Slaapverlamming treedt op vlak na of vlak voor de REM-slaap. Je slaap kent meerdere fasen en REM-slaap is daar één van, de lichtste om precies te zijn. De fase REM-slaap is tevens de fase dat je droomt, dus ook nachtmerries kan ervaren.

Herkennen

Slaapverlamming is te herkennen door de bewuste verlamming van je lichaam. Je hebt het gevoel dat je wakker wordt/wakker bent, maar je kunt je niet bewegen. Ook heb je het idee dat je geen geluid meer kunt maken. Slaapverlamming gaat vaak gepaard met hallucinaties.

Maar hoe gaat dat hallucineren nou in zijn werking? Hallucinaties kunnen op het eerste gezicht heel realistisch lijken en echt aanvoelen, dit is natuurlijk (gelukkig) niet de realiteit. Voorbeelden van de hallucinaties zijn:

  • Het horen van stemmen, geschreeuw, gebons, suizen, harde klap of voetstappen
  • Het zien van deuren of ramen die open gaan of het zien van schimmen en/of gedaantes
  • Het gevoel hebben dat je valt, druk op de borst of niet kunnen ademen, negatieve energieën of entiteiten die in de kamer aanwezig zijn, niks kunnen bewegen buiten de ogen en een aanraking van iets of iemand

Deze verschijnselen heten hypnagoge hallucinaties en kunnen ten aller tijden een heleboel angst met zich mee brengen. Het kan wel eens voorkomen dat je hierdoor in paniek raakt. Die paniek zorgt er echter wel voor dat bijvoorbeeld je ademhaling onregelmatig wordt of dat je te hoog in je adem gaat zitten. Ook kan die paniek ervoor zorgen dat de slaapverlamming nog langer duurt en je veel meer moeite ervaart om eruit te komen. De aanvallen en verschijnselen verschillen per persoon. Doordat je deels wakker bent, zullen deze verschijnselen ten aller tijden in jouw eigen omgeving voorkomen.

Oorzaken

Slaapverlamming kan meerdere oorzaken hebben. De meest voorkomende oorzaken zijn: het slapen op de rug, medicatie, stress, een onregelmatig slaapritme of slaap tekort. Slaapverlamming kan bij elke leeftijd voorkomen, maar voornamelijk tieners hebben hier last van, vaker dan volwassenen. Ook onderliggende stoornissen zoals: paniekstoornissen, narcolepsie of slaapapneu kunnen leiden tot slaapverlamming.

Oplossing

Een aanval duurt normaliter, maar een paar minuten en soms wel een paar seconden. Echter zal dit voor diegenen die dit ervaren, niet zo aanvoelen. Soms kun je het gevoel hebben dat je er al uren in vastzit. De truc is om je ademhaling onder controle te krijgen en je te focussen op één klein deel van je lichaam. Dit kan soms heel lastig aanvoelen door de paniek die vaak ontstaat. Geef je over aan de situatie en probeer bijvoorbeeld eens je tenen te bewegen. Zo kan je zelf proberen je lichaam wakker te schudden. Wanneer je samen met iemand slaapt kun je diegene informeren en vragen om je aan te tikken of tegen je te praten wanneer je een aanval ervaart.

In enkele gevallen durven de mensen die last hebben van slaapverlamming, niet meer te slapen. Door de lange nachten die zij wakker liggen, raken zij oververmoeid. Is dit het geval? Contacteer dan zo snel mogelijk je huisarts! Zo kan er gekeken worden naar een eventuele oplossing!

Veel liever luisteren in plaats van lezen? Hier een animatie over slaapverlamming, wat is het? Hoe ermee om te gaan. Oorzaken en tips en dat allemaal binnen 5 minuten!

Hoofdstuk 3:  Paranormaal of toch slaapverlamming?

Veel mensen zijn ervan overtuigd dat zij getuigen of onderdeel zijn geweest van een paranormale ervaring. Onder paranormale ervaringen verstaan wij: geesten, demonen, bovennatuurlijke krachten of zelfs aliens. Doordat er nog niet zoveel bekend is over slaapverlamming zou het best kunnen dat dit voor veel mensen een verklaring kan zijn voor een hoop paranormale ervaringen. Er zijn drie veel voorkomende paranormale ervaringen: 1. Old Hag-Syndroom, 2. Uittreding, 3. Ontvoering door aliens.

Old Hag-Syndroom

Het gevoel dat er een demonisch wezen op je borst zit die je probeert te verstikken, het is een veel voorkomende hallucinatie, eentje die niet zo fris is. Of is het toch iets paranormaals? Het is voor de hand liggend dat de legende van de Incubus hieruit is voortgekomen. De Incubus is een mannelijke demon die ’s nachts op de borst ging zitten van vrouwen om hen te kunnen verkrachten. In veel mythes en legendes van culturen over de hele wereld is dit terug te vinden.

Uittreding

De uittreding, ook wel bekend als de Engelse versie: ‘out of body experience’. Het is een fenomeen waar veel mensen meemaken dat zij het gevoel hebben hun lichaam te ontstijgen, naar boven te zweven en op hun eigen, nog slapende lichaam neer te kunnen kijken. Dit kan aanvoelen als een zeer angstaanjagende en surrealistische gewaarwording. Echter kan een storing in de afstemming van hersenactiviteit en spierspanning hier een verklaring voor zijn.

KIJKTIP: de serie op netflix: ‘behind her eyes’ De out of body experience komt hier helder aan bod met een verassend einde. Bekijk hieronder snel de trailer!

Ontvoering door aliens

Voornamelijk in Amerika is dit een ding. Zij maken meldingen over het ontvoeren door aliens. De buitenaardse wezens zouden in het holst van de nacht opeens in de slaapkamer staan, terwijl de mensen zelf volledig verlamd zijn. Klinkt herkenbaar? De ontvoeringen zelf vinden meestal plaats vlak na het ontwaken, en zouden gepaard zijn met felle lichtflitsen en vreemde geluiden. Wetenschappers spelen met het idee dat waar het vroeger heksen, tovenaars en elven waren die de mensen ’s nachts bezochten, dit vandaag de dag aliens zijn.

Hoofdstuk 4: de legende van de hoedenman

Het gerucht gaat

Eén figuur die dan wel overal ter wereld wordt gezien en ervoor gekend is pure doodsangsten op te roepen, is geen monster noch spook. Het is een eenvoudige man met een al even eenvoudige hoed. Het gaat hierom een zwarte gedaante zonder gezicht, die soms rode ogen in het licht reflecteert, met steevast een hoed op, een simpelere beschrijving is er niet. Hij probeert niemand te ontvoeren of te vermoorden, hij is er puur om je de stuipen op het lijft te jagen. En toch is louter zijn aanwezigheid meer dan voldoende. Wereldwijd zijn er miljoenen mensen die ‘getuigen’ zouden zijn geweest van de hoedenman.

Een representatie van de beschrijving van de getuigen van de hoedenman

Toch is het merkwaardig dat elke getuigen wel één dezelfde lijn hebben in het verhaal. De hoedenman zou in het holst van de nacht langskomen om zijn slachtoffers simpelweg alleen maar aan te staren. Mensen worden overmand door angst en raken verlamd, zij kunnen niks meer bewegen. Na een tijdje zou de hoedenman vervagen of ineens verdwijnen totdat er niks meer te bekennen is. Kenmerkend blijft dat de hoedenman niemand aanvalt, geen scherpe uitziende klauwen heeft en geen wapens draagt. Hoewel er over het personage zelf weinig bekend is en er van studies geen sprake is, is men ervan overtuigd dat hij de handlanger van de duivel is.

Wetenschappelijk

Ondanks dat er weinig onderzoeken zijn uitgevoerd, wijst iedereen naar slaapverlamming wanneer de hoedenman genoemd wordt. Zoals we weten is slaapverlamming het gevolg van een lichte prikkel, een gewaarwording in de hersenen tijdens de REM-slaap. Door de onmogelijkheid van het bewegen probeert het menselijk brein zich te wapenen tegen de alternatieve realiteit.

Waarom nou een man met een hoed? En geen monsterlijke draak? Wetenschappers zijn hierover nog met elkaar in discussie, maar ze komen tot één algemeen fenomeen: het onderbewustzijn. Zonder dat men het beseft worden wij dagelijks overladen met allerlei soorten prikkels.
Ook met film personages. Lijkt de man met de hoed misschien op Freddy Krueger? Misschien het toch maar houden bij de familiefilms van 6+…

Bron: https://www.lavieenc.fr/2021/06/14/de-legende-van-hat-man/

Hoofdstuk 5: Interview: Het meeslapen met iemand met slaapverlamming

Wendy (50) haar ex-partner heeft last van slaapverlamming. Zij vertelt hoe het was om te slapen naast iemand met slaapverlamming.

Het onbekende

Nog nooit had ik gehoord van slaapverlamming. Het is ook geen bekend fenomeen, je hoort er vrij weinig over. Hij wist dat hij het had en wat het was, maar vergat het mij te vermelden. Dit gaf natuurlijk een hoop verwarring en angst de eerste keer dat ik het meemaakte bij hem.

De eerste keer

Erg verontrustend werd ik dan ook die allereerste keer gewekt door een raar geluid, wat steeds luider gekreun werd. Ik dacht dat er wat ernstigs aan de hand was, waarbij ik hetgeen wat door mijn hoofd spookte niet ga herhalen. Uit natuurlijke handeling raakte ik hem aan. Niet wetende dat dit het tovermiddel was voor hem. Ik mocht weer gaan slapen nadat hij zei dat er voor de rest niets ernstigs aan de hand was. Uiteraard wilde ik van de hoed en de rand weten de volgende ochtend.

Hij vertelde dat hij aan slaapverlamming lijdt waarbij de onmacht om te bewegen, ondanks dat de hersenen zijn ontwaakt, een rol speelt. Ik vond dat nogal wat, zeker omdat zijn broer epilepsie heeft en de ziekte Parkinson in de familie zit. Ik dacht dat het misschien wat met elkaar te maken had.

Bewustwording en meeslapen

Na de geruststelling dat het geen fout van de hersenen is en het enkel een situatie is in een slaaptoestand waarbij de functies elkaar in de weg liggen, ben ik er op gaan letten hoe vaak dit voorkwam en onder welke omstandigheden. Ik werd mij bewust van alle dagelijkse gebeurtenissen. Na een lange tijd merkte ik dat dit vaker voorkwam als hij druk ervaarde op zijn werk. Zo kwam ik erachter dat stress voor hem wel degelijk de trigger was om de slaapverlamming te ervaren.

Op een gegeven moment ben ik met hem meegaan slapen. Dat wil zeggen: mijn onderbewustzijn werd waakzaam zodat ik sneller wakker werd als er weer naast mij angstig geluid geproduceerd werd, zodat hij niet zolang gevangen zou zitten. Later werd het stukken minder. Mogelijkerwijs omdat hij wist dat ik naast hem lag en dat dat hem rust bezorgde. Onze dochter heeft in de tussen tijd ook slaapverlamming ervaren. Wederom is stress ook daarvan een trigger. Verder denk ik dat het leven in ritme, goede voeding, veel sporten en bewegen in de buitenlucht zeker een positieve uitwerking kan hebben op dit onschuldige, maar zeer nare probleem.

Hoofdstuk 6: Lucide dromen

Buiten slaapverlamming is er een fenomeen wat hierop lijkt en dat is lucid dreamin. Een lucide droom is een droom waarin de dromer zich bewust is van het feit dat hij droomt. Het begrip wordt toegewezen aan de Nederlandse psychiater en schrijver Frederik van Eeden die het als eerste in een artikel getiteld A Study of Dreams genoemd zou hebben.

Technieken om lucid dreaming te trainen

Als men lucide dromen willen trainen wordt hen geadviseerd om een dromenboek bij te houden. Zodra je ontwaakt uit je droom is het de bedoeling om meteen alles wat je nog weet op te schrijven. Het is belangrijk om even je ogen dicht te doen en heel stil te liggen om alle dromen naar boven te halen. Dit is één van de bekendste technieken. Hier een aantal andere technieken op een rijtje:

  • Mnemonische inductie van lucide dromen (MILD)

Bij deze techniek probeert de dromer een gedachte te wensen waar hij of zij over wilt dromen die nacht. Men probeert in slaap te vallen met die gedachte in de hoop de droomtekens te herkennen.

  • Wakkere inductie van lucide dromen (WILD)

Deze techniek is voor de al wat gevorderde lucide dromers. Bij de WILD-techniek gaat de dromer regelrecht van de wakkere staat naar de droomstaat. Tussen het in slaap vallen en het dromen in zit de hypnagogische staat. De hypnagogische staat is al wat eerder genoemd, want zo worden hallucinaties genoemd in een slaapverlamming. Dit heeft dus alles te maken met de staat van de slaap waar je je in bevindt. Het gaat allemaal om bewustwording. Als de dromer bewust blijft in deze staat, kan de dromer het verhaal beter interpreteren en bewust weten dat hij droomt.

  • Elektronisch aanzetten van lucide dromen

Een droom gaat in tijdens de REM-fase. Met IR (infrarood) in een slaapmasker dat voor de ogen wordt geplaatst, herkent het via de IR de REM-fase en geeft vervolgens signalen af via een led-signaal dat de droom bezig is. De persoon blijft in slaap en is nu klaar voor de lucide droom. Voorheen waren de maskers gewoon verkrijgbaar en nu zijn ze bijna onvindbaar.

Realiteitstesten

Het belangrijkste bij het lucide dromen is de bewustwording dat je droomt en dat het allemaal niet echt is. Het helpt om hiervoor droomtekens te zien en een realiteitstest uit te voeren. Droomtekens zijn signalen dat iets eigenlijk onmogelijk is in de realiteit, maar het wel in de droom voorkomt. De droomtekens zijn opgedeeld in vier delen:

  • Actie: de dromer, een droompersonage of een droomobject doet iets wat onmogelijk is, zoals vliegen.
  • Vorm: iets of iemand ziet er vreemd uit, of verandert plotseling van vorm.
  • Context: de plaats of situatie is vreemd
  • Bewustzijn: een vreemde gedachte of emotie, een vreemd gevoel of een ongewone manier van waarnemen

Een aantal realiteitstesten zijn:

  • Kijk naar een horloge; de tijd is anders in je droom, omdat de klok simpelweg niet bestaat
  • Teken een ‘X’ op je hand, is er geen ‘X’ te zien? Dan droom je!
  • Kijk in de spiegel: in een droom kan jouw spiegelbeeld niet worden weergegeven
  • Probeer te zweven of te vliegen
  • Schakel het licht aan en uit, in een droom zou dit vaak weinig verschil moeten maken
  • Vraag men wat zij 10 minuten geleden deden, in een droom is tijd onlogisch en verspringt tijd vaak. Komt iemand met een logisch verhaal? Dan droom je niet!

De theorie achter deze twee dingen is door de testen te normaliseren gedurende dag, dit automatisch in een droom gaat doen. Hierdoor wordt de droom lucide en weet de dromer dat er iets niet klopt!

Let op: veel mensen benoemen in de droom dat zij zich er bewust van zijn dat zij dromen. De mensen die dit hebben gehad, ervaarde paniek doordat de droompersonages veranderde van houding en zich tegen de dromer keerde op een agressieve manier. Het wordt dus niet aangeraden! Bouw je eigen feestje zonder dat iemand het doorheeft!

Nog meer lezen? Lees hier de 10 soorten dromen en wat deze jou vertellen! https://www.inspirerendleven.nl/10-soorten-dromen-wat-ze-jou-vertellen-en-laten-zien/

Liever een 5 minute tutorial hoe je kan lucide kan dromen? Bekijk het hier!

Hoofdstuk 7: Handige links

Wil jij meer weten over de slaapfases? Wat jouw dromen betekenen of hoe jij om kan gaan met slaapverlamming? Deze links kunnen jou daar misschien wel bij helpen!