Corona is een ziekte die gevaarlijk kan zijn voor risicogroepen. Maar wat voor effect hebben de maatregelen op de mentale gezondheid van studenten?
16-12-2021
De eerste verdieping van het HvA Dr. Meurerhuis, die ingericht is als studieruimte, zit vol met studerende en chillende studenten. Er klinkt geklets en gelach over de hele verdieping. In een hoek staan twee meiden hardop lachend een handstand te oefenen. De sporadische zucht van studenten die ècht proberen te studeren, blijft niet uit. ‘Jezus wat praat zij hard,’ vindt Hinke Koerten, student Voeding, die zit te studeren met wat studiegenoten.
Maandenlang mochten studenten bijna niet naar school. In de praktijk kwamen de meeste studenten minder dan eens per maand op school, voor een les die ècht niet online kon. “De lange wachtlijsten voor psychische hulp zijn zorgwekkend”, aldus Francis van Hekelen, studentendecaan bij de HvA. De wachttijd voor therapie binnen de GGZ evenals voor een gesprek met een studentenpsycholoog blijft toenemen sinds de corona crisis. ‘We hebben onze capaciteit het afgelopen jaar uit moeten breiden om aan de vraag te kunnen voldoen’, aldus Kim Janssen, persvoorlichter namens Bureau Studentenpsychologen van de UvA. Meer dan ooit zijn er studenten met depressieve klachten, paniekaanvallen, eenzaamheid en studievertraging.
‘Ik ben zo blij om terug op school te zijn, al is het wel gek’, zegt Mette Bierhuizen, student Voeding, ‘ik raakte steeds meer op mezelf tijdens de lockdown. Toen alles weer een beetje open ging raakte ik zelfs zenuwachtig als ik in een sociale omgeving was. Ik was het afgeleerd. Maar nu is het wel weer fijn. Het is ook echt goed voor mijn cijfers… Een online lesje is toch makkelijker te skippen…’ ‘Online les was ècht om te janken’, is Koerten het met haar eens, ‘het gaf mij echt heel veel stress. Toen we niet meer naar school konden was ineens alles anders. In die tijd moesten we ook heel veel zelf uitzoeken, want voor de leraren was het natuurlijk ook heel lastig om ineens online les te geven.’ Tijdens de strengere lockdown periodes waren veel studenten vaak alleen, ‘aan het begin ging dat nog wel, ik kan heel goed alleen zijn. Maar na een aantal maanden alleen zijn in mijn studentenkamer werd ik echt ongelukkig’, legt Koerten uit. ‘De gezelligheid die je op school hebt, is er thuis gewoon niet,’ is Daan Kneefel, student ALO, het met haar eens, ‘ik vind het top dat we weer naar school mogen.’
Vooral de periode waarin de hogeschool helemaal dicht was, had veel impact op studenten. ‘Op een gegeven moment ben ik ondanks de maatregelen ook maar met mensen af gaan spreken. Ik was echt eenzaam en het ging niet goed met mijn mentale gezondheid. Dat ik weer mensen ging zien was heel goed voor mijn stemming’, zegt Merel te Riet, student Voeding, die met een diepe zucht bij het groepje komt zitten, ‘ik zou het echt kut vinden als school weer dicht moet. Dan word ik ècht depressief.’ Kneefel: ‘Ik heb als school dicht is gewoon echt geen motivatie om iets aan mijn studie te doen.’
21-12-2021
En dan, na maandenlang regulier onderwijs, is er weer een gevreesde persconferentie. Dit keer moeten opnieuw alle hogescholen dicht. ‘Nee, dit had ik echt niet verwacht, dit kan toch niet’, vindt Koerten.
In maart 2020 moesten hogescholen voor het eerst sluiten, als donderslag bij heldere hemel. ‘Vooral voor studenten van sportopleidingen was dat vreselijk lastig’, aldus Van Hekelen, ‘die waren gewend om veel naar school te komen en daar samen met leeftijdsgenoten veel te bewegen. Toen mochten ze ineens maandenlang niet naar school, dit was voor sommigen echt heel lastig. Ik heb veel gebeld met studenten die er moeite mee hadden. Sommigen zijn zelfs gestopt met hun opleiding. Het Dr. Meurerhuis is een ontzettend gezellige faculteit, dat is een groot gemis voor studenten in een lockdown.’
Ook het thuis zitten is voor sommige studenten erg belastend. Een aantal van deze studenten heeft daarover contact opgenomen met van Hekelen: ‘Sommige thuissituaties zijn verre van ideaal. Er zijn ouders die constant beroep op de studenten doen, sommige studenten wonen te klein om comfortabel te studeren, in een enkel geval was er een student met een aan middelen verslaafde ouder, daar heeft deze student erg veel last van ondervonden. Voor zo iemand kan school een uitvlucht zijn. In een aantal gevallen hebben we studenten kunnen doorverwijzen naar de speciaal opengestelde studieplekken voor studenten op de locatie waar ze studeren. Ondanks dat deze lockdown opnieuw heel vervelend is, is het fijn dat studenten nu voor praktijkonderwijs vaak nog wel naar school mogen. Ook zijn de bibliotheken binnen de faculteiten open, voor studenten die moeite hebben met thuis studeren.’
In de bijna lege bibliotheek in het Dr. Meurerhuis spreek ik Roos de Waardt, student Voeding. ‘Ik kan wel thuis studeren, in de woonkamer, maar ik woon met drie anderen die ook allemaal in de woonkamer werken. Dat is veel te druk’, zucht De Waardt, ‘in mijn slaapkamer kan het ook niet, ik heb maar 8m2, als ik daar te lang zit word ik gek.’ Ook Te Riet komt de bibliotheek binnen lopen, ze ploft bij ons neer. ‘Daar gaan we weer. Ik vind dit zó vervelend. Nu school dicht is, zijn ook mijn sociale contacten veel minder. Evenals mijn productiviteit. Ik voel me echt sloom en lui, ik ben gewoon niet gemotiveerd als ik geen ritme heb’, zucht Te Riet, ‘ik snap dat er weer maatregelen genomen zijn. Maar ik vind het zo moeilijk dat er na twee jaar coronatijd, nog steeds geen goede oplossingen of verbeteringen zijn.’
Janssen: ‘Studenten geven in toenemende mate aan dat ze last hebben van de corona situatie. In het begin van de corona pandemie zagen we veel studenten die expliciet de maatregelen die werden genomen als gevolg van de pandemie noemden als een factor voor klachten, met name angst en somberheid. Door corona lijken bestaande klachten bij de studentenpopulatie te verergeren en dat is zorgelijk; we zien steeds meer motivatie- en concentratieproblemen en een gevoel van uitzichtloosheid dat meespeelt. Ook eenzaamheid wordt vaak genoemd.’
De corona pandemie heeft een ontzettende impact op de mentale gezondheid van studenten. Niet door de ziekte, door de maatregelen. Studenten horen met hun leeftijdsgenoten om te gaan. Dingen van elkaar te leren. Toekomstplannen te maken. Er wordt gezegd dat je studententijd de leukste tijd van je leven is. Niet een tijd waarin eenzaamheid, somberheid en angst heerst. De Waardt: ‘Met elke lockdown zakt de moed me meer in de schoenen.’