Elsa Verhoeven (35) is jobhunter bij SPOT46*. Ze helpt sekswerkers met het maken van een carrièreswitch. “Het is eigenlijk hetzelfde als een ‘normale’ baan, maar een nieuwe baan vinden als ex-sekswerker is lastig.” 

Wat doe je precies als jobhunter?
“Sekswerkers komen naar mij toe als ze deels of helemaal uit de branche willen stappen. Ik help ze met het maken van een cv, geef ze sollicitatietips en zoek naar vacatures. Sommige sekswerkers weten precies wat ze willen, anderen hebben nog geen idee. Als een sekswerker geen idee heeft, gaan we samen op zoek. Het gaat erom dat ze er blij van wordt en dat het past in haar toekomstvisie.
Daarnaast geef ik sollicitatietrainingen. Veel vrouwen – tot nu toe is het merendeel vrouw geweest – vinden het moeilijk om te vertellen waar ze goed in zijn. Dat soort gesprekken oefenen we dan van te voren. Het is belangrijk dat ze hun eigen kwaliteiten leren kennen.”

Waarom willen sekswerkers uit de branche?
“Ik vraag daar nooit specifiek naar. Maar tijdens het intakegesprek wordt het weleens gedeeld. Vaak komt het erop neer dat ze het werk gewoon zat zijn. Het is eigenlijk hetzelfde als dat ik zou zeggen dat ik mijn baan niet zo leuk meer vind.  Er zijn ook fysieke redenen dat een vrouw uit de branche wil stappen. Dan zoeken we naar een minder fysiek beroep of – als ze een uitkering heeft – naar een dagbesteding.”

Wat maakt de overstap voor hen zo moeilijk?
“Geld is één van de moeilijkheden van het overstappen. Een gedeelte van de sekswerkers verdient namelijk relatief veel geld, maar zij betalen meestal ook veel huur. Doordat veel huisbazen niet willen dat sekswerkers van hen huren, is het voor sekswerkers lastig om een huurhuis te vinden. Als gevolg daarvan zitten sekswerkers vaak in een huurpand van 1200 tot 1500 euro per maand. Als een sekswerker dan kiest voor een baan bij de Action als caissière, kan ze die huur niet meer betalen. Vaak is het dan ook nog lastig om een nieuw huurhuis te vinden. Geld is dan ook vaak een reden dat een sekswerker toch in de branche of langer in de branche blijft. Misschien blijven ze er dan langer in dan ze zouden willen, maar het blijft vrije wil.”

Wat maakt het nog meer lastig?
“Doordat veel vrouwen ‘sekswerker’ niet op hun cv willen zetten, ontstaat er een gat. Dan zoeken we naar een oplossing om het gat op te vullen. Sommige vrouwen hebben kinderen, dus dan is het een makkelijk ‘excuus’ om te zeggen dat ze thuis zijn gebleven voor de kinderen. Sommige vrouwen hebben dat natuurlijk niet. Dan kijken we of ze in die periode iets van vrijwilligerswerk hebben gedaan. Dit kan bijvoorbeeld het verzorgen van een oma zijn. We liegen in ieder geval niet. We gaan creatief op zoek naar een invulling. We kunnen bij iedereen wel iéts vinden.”

Heb je écht nooit moeten liegen op een cv?
“Het is één keer gebeurd dat we hebben gelogen. We konden écht geen invulling voor haar vinden. Ze wilde liever niet liegen, dus het was best een grote stap. Maar als we niets invulden, had ze na haar studie Psychologie een gat van tien jaar; dan zou ze nooit worden uitgenodigd voor een gesprek.
We konden natuurlijk niet zomaar iets verzinnen, want misschien stelt de werkgever er vragen over. We moesten daarom wel een invulling zoeken waar ze iets over wist. Goede vrienden van haar werkten bij een reisbureau. Zij was daar vaak te vinden, en daardoor wist ze hier veel van. We hebben op haar cv gezet dat ze daar heeft gewerkt. Uiteindelijk hebben we dus wel gelogen. Dat vonden we allebei niet leuk om te doen, maar we konden ook niet doen alsof ze tien jaar niets gedaan heeft.”

Is het lastiger om voor oudere vrouwen een nieuwe baan te vinden dan voor jongere vrouwen?
“Het kan voor oudere vrouwen inderdaad lastiger zijn om een nieuwe baan te vinden. Het hangt heel erg af van de fysieke gesteldheid en het salaris. Het komt vaak voor dat deze vrouwen alleen de middelbare school hebben afgerond – of zelfs dat niet. Als ze echt lange tijd sekswerk heeft gedaan, zijn er weinig aanknopingspunten met de volgende baan. Er is altijd vraag naar thuiszorg, maar dat is fysiek zwaar. Dus als dat ook niet gaat, gaan ze meestal in een winkel werken.
Als een vrouw geen Nederlands spreekt, wordt het nog lastiger om werk te vinden. Dan zoek ik op vacatures als nagelstylist of een ander zittend beroep. Dan hoeven ze niet te praten. Ik moet echt creatief denken. Ik probeer de vrouwen ook aan te moedigen om hun cv in hun eigen netwerk uit te delen.”

Wat betekent het werk voor jou?
“Ik ging bij SPOT46 werken omdat ik toe was aan iets anders, niet omdat ik het imago over sekswerk wilde veranderen. Ik was toe aan een andere baan. Hiervoor heb ik als recruiter gewerkt, maar het commerciële aspect paste niet bij me. Het gaf me geen voldoening. Daarna ben ik gaan werken voor mensen met een uitkering. Daar kwamen ook mensen met een beperking bij. Dat vond ik veel leuker. Bij SPOT46 kan ik sekswerkers helpen hun droom waar te maken; dat maakt het zo leuk. Nu ik veel contact heb met sekswerkers, zie ik pas in hoe groot het taboe nog steeds is.”

Wat dan?
“Ik merk dat er onder de sekswerkers veel schaamte is voor het beroep. Maar dat hoeft helemaal niet. Ik hoop dat sekswerkers trots kunnen zijn op wat ze doen of hebben gedaan. Ik kan daar een rol in spelen door erover te praten en mijn mening te delen. Dit doe ik bijvoorbeeld als ik aan mensen vertel wat voor werk ik doe. Vaak is er een oordeel over sekswerkers. Dat ze bijvoorbeeld raar zijn of dat ze iets hebben meegemaakt in het verleden. Mensen vinden er iets van, omdat het sekswerkers zijn. Maar er zijn altijd mensen die er – in jouw ogen – bijzonder uitzien. Het feit dat diegene sekswerker is of was, zou niet moeten uitmaken. Want wat als je die sekswerker in de supermarkt zou zien, zou je dan hetzelfde denken? Meestal is het antwoord dan ‘nee’. Ik probeer mensen bewust te maken van het oordeel dat ze hebben over sekswerkers. Ik weet dat veel vrouwen het werk met plezier doen. Het is eigenlijk hetzelfde als een ‘normale’ baan. ”

*SPOT46 is onderdeel van de Stichting Hulp en Opvang Prostitutie en Mensenhandel (SHOP). SHOP is een kennis- en expertisecentrum over sekswerk en mensenhandel en biedt opvang en psychosociale en praktische hulp. SPOT46 is het anonieme, gratis, inlooppunt van de stichting.