Nederlanders zitten veel. Heel veel. Wij zitten uren meer dan de mensen in onze buurlanden. Maar hoeveel zitten wij dan? En wat betekent dit voor onze gezondheid?
Hoofdstuk 1: Mijn ervaring met zitten
Ik schrijf deze column vanuit de bieb. Ik zit op een bureaustoel aan een grote houten tafel. Om in de bieb te komen heb ik vijf minuten moeten fietsen. Voordat ik op de fietste stapte, zat ik weer. Ik zat op het balkonnetje in de zon.
Momenteel is het 11 uur ‘s ochtends. Ik werd om 9 uur wakker en sindsdien heb ik misschien 20 minuten niet gezeten. Ik heb 10 minuten onder de douche gestaan, 5 minuten tijdens de vaatwasser uitruimen en 5 minuten op de fietst gezeten. Best heftig eigenlijk. Zometeen loop ik even door de stad en vervolgens ga ik boodschappen doen. Dit duurt bij elkaar misschien een uurtje. Een uurtje zonder zitten. Maar vervolgens plof ik met een voldoen gevoel op de bank en kom daar de rest van de dag niet meer vanaf.
Ik werk vanuit huis. Ik ben een callcentermedewerker en ben de hele dag aan het bellen. Ik werk meestal van 8 tot 3. Deze hele dienst zit ik dan aan mijn bureau. Af en toe loop ik even naar het koffiezetautomaat en ga vervolgens weer zitten. Als ik klaar ben met werken ga ik aan school. Ook dit doe ik wederom zittend vanachter mijn bureau. Elke avond ga ik wandelen of naar de sportschool, maar meer beweging dat dit heb ik niet. Ik zit bijna de hele dag.
Ik weet dat het niet goed voor me is en dat ik meer moet bewegen, maar eigenlijk gaat het zitten zo automatisch. Als ik op het station sta te wachten op de trein, zie ik vanuit mijn ooghoek alweer zo’n aanlokkelijk bankje staan. En als ik mijn identiteitsbewijs ophaal bij het gemeentehuis, moet ik eerst even plaatsnemen in de wachtruimte. De wachtruimte bestaat uit grote, zachte banken. Zo wordt het me ook niet makkelijk gemaakt natuurlijk.
Ik ben niet de enige die zo vaak en zo veel zit. Volgens het RIVM zitten jongeren tussen de 12 en de 20 maar liefst 10,4 uur per dag. Hoe schokkend ook, maar mijn zitgewoontes dus eigenlijk gewoon hartstikke gemiddeld. Wil je weten of jij meer of minder zit dan de gemiddelde Nederlander? Kijk dan even hier: https://www.rivm.nl/nieuws/nederlanders-zitten-veel-jongeren-meest
Hoofdstuk 2: Geschiedenis van het zitten
Tegenwoordig zitten we allemaal uren per dag, maar deed men dit vroeger ook al?
Overal waar je kijkt zie je ze staan: stoelen. Maar hoe vanzelfsprekend dit nu is, hoe bijzonder was dit vroeger? De oudste stoelen die door archeologen zijn ontdekt, komen uit het oude Egypte. Deze stoelen stammen uit 3000 voor Christus en werden gebruikt door zowel het volk als door de elite. De stoelen met rugleuningen en armleuningen werden echter alleen gebruikt door de farao’s. Deze stoelen werden bekleed met goud en ivoor. Ze waren dus niet alleen bedoeld om te zitten, maar ook om macht uit te stralen.
Zo zagen de stoelen van de Farao’s eruit.
Jaren later, rond 1900 voor Christus werden er stoelen gemaakt voor werklieden, zodat zij zittend konden werken. Toch bleef het massale zitten uit. Dit ontstond pas tijdens de Renaissance. Het werd in deze tijd steeds gewoner om te zitten. Ook werden er in deze tijd heel veel stoelen tegelijk geproduceerd. Het aanbod stoelen steeg enorm, waardoor de prijs lager werd. Zo werd de stoel betaalbaar voor iedereen. De stoel verloor zijn symbool van macht, en werd een alledaags gebruiksvoorwerp.
Tegenwoordig hebben we ontelbare verschillende soorten stoelen: schommelstoelen, fauteuils, stoelen in de trein, bureaustoelen, ga zo maar door. De bureaustoel die we nu kennen, hebben we deels te danken aan Thomas Jefferson. Thomas Jefferson was de derde president van de Verenigde Staten. Hij was ook uitvinder en was degene die de bureaustoel bedacht. Deze stoel had nog geen wielen, maar het bovenste gedeelte van de stoel kon wel gedraaid worden, terwijl het onderste deel stil bleef staan. https://workplaceinsight.net/thomas-jefferson-came-invent-swivel-chair-laptop/ – hier kan je meer lezen over de stoel van Jefferson.
Zo zag de stoel die Thomas Jefferson rond 1775 ontwierp eruit.
Een ander beroemd persoon die heeft bijgedragen aan de bureaustoel zoals we die nu kennen is Charles Darwin. Hoewel hij bij de meeste mensen bekend staat als de man van de evolutietheorie, is hij ook degene die bedacht om wieltjes onder een stoel te plaatsen. Er wordt gezegd dat Darwin tijdens het werken aan zijn theorie het erg vervelend vond om telkens op te moeten staan om dingen van de andere kant van de kamer te pakken. Hierdoor kwam hij op het idee om wieltjes onder zijn stoel te plaatsen. Dit zorgde ervoor dat hij zich zittend tussen de ene en de andere kant van de kamer kon verplaatsen. (Bron: Jasper Buiten, van Isgeschiedenis.nl)
De stoel met wieltjes, ontworpen door Charles Darwin.
Hoofdstuk 3: Onderzoek naar de effecten van het zitten
Wij Nederlanders zitten veel. Heel veel. Uit een onderzoeksproject van de Europese Commissie blijkt dat 32% van de Nederlanders meer dan 8,5 uur per dag zit. In de andere EU-landen is dit gemiddeld 12%.
Maar wat zijn we dan de hele dag zittend aan het doen? Dat is in de grafiek hieronder te zien.
Bron: https://www.sportenbewegenincijfers.nl/kernindicatoren/zitgedrag#node-zitgedrag
“Zitten is het nieuwe roken.” Een uitspraak die de laatste tijd regelmatig voorbijkomt in de media. Maar waarom is veel zitten dan zo slecht voor je?
- Zitten beperkt de doorbloeding van de hersenen.
Ons lichaam stuurt automatisch bloed naar de hersenen. We zijn er niet bewust mee bezig, maar het is wel van levensbelang. Door dit bloed krijgen onze hersenen de zuurstof en voedingsstoffen die ze nodig hebben.
Langdurig achter elkaar zitten kan de bloedtoevoer naar de hersenen beperken. Dit blijkt uit onderzoek van John Moores University in Engeland onder kantoorpersoneel.
Een beperkte bloedtoevoer naar de hersenen kan het denkvermogen en het geheugen aanpassen. Ook lopen mensen die veel zitten en dus vaak verlagingen van de bloedtoevoer hebben, meer kans om dementie te krijgen.
Bron: https://www.fitsociety.nl/onderzoek/lang-zitten-slecht-voor-hersenen/
- Zitten verhoogt de kans op diabetes
Nu vroeg je je misschien af: hoe dan?! Dat is te zien in dit duidelijke filmpje van het Diabetesfonds:
https://www.youtube.com/watch?v=-CIWx52XKaU&t=35s
- Zitten is slecht voor je rug en nek
Het verbaast je misschien niet, maar zitten is ook niet al te best voor je postuur. Als we zitten, zitten we meestal in een houding die niet goed voor ons lichaam is. Namelijk met een gebogen rug en gekromde nek. Hierdoor ontstaat een ongelijke druk op de tussenwervelschijven, de volledige ruggengraat en op de spieren eromheen. Deze ongelijke druk zorgt vaak voor chronische rug- en nekklachten.
Als je zit, zorg er dan voor dat allebei je voeten op de grond staan. Ook moet je met je schouders tegen de rugleuning steunen. Voorkom dat je naar voren buigt.
Hoofdstuk 4: Interview
Uit onderzoek van de Universiteit Maastricht blijkt zelfs dat extra uur dat mensen op een dag zitten, kan leiden tot een verhoogd risico op diabetes type 2 met 22%. Hier kun je meer over het onderzoek lezen: https://www.maastrichtuniversity.nl/nl/nieuws/langdurig-zitten-leidt-tot-verhoogd-risico-diabetes-type-2
Hoe is het om diabetes te hebben? Dat weet Emma Brokers als geen ander. Emma is 22 jaar en zit in het laatste jaar van de PABO. Zij heeft al jaren diabetes en vertelt over haar ervaringen.
“Rond mijn twaalfde kreeg ik ineens gekke, onverklaarbare klachten. Ik was continu enorm moe en ik dronk abnormaal veel. Echt liters water per dag. Hierdoor moest ik ook om de haverklap naar de wc. Als je zoveel drinkt, moet het er natuurlijk ook weer uit.
Mijn moeder begon zich zorgen om me te maken. Ze had op internet al opgezocht wat mijn symptomen zouden kunnen betekenen en zij dacht dat het wel eens diabetes kon zijn. Om er zeker van te zijn, wilde ze dat ik mijn bloedsuiker liet meten bij huisarts. Dit wilde ik zelf echt absoluut niet, want dan kreeg je een prik en daar was ik als de dood voor.
De arts stuurde me nadat hij mijn bloedsuiker had gemeten meteen door naar het ziekenhuis. Daar kreeg ik een enorme koffer die tot de nok toe gevuld was met naalden en insulinepennen, alles wat je nodig hebt voor je diabetes. Ook kreeg ik veel uitleg over wat ik wel en niet moest eten en drinken. Mijn ouders zaten daar helemaal in de stress met een opschrijfboekje op schoot, om alles wat gezegd werd snel mee te schrijven.
Toen ik net diabetes kreeg, merkte ik vooral de lichamelijke klachten. Op latere leeftijd merkte ik ook heel erg het psychische effect. Ik ging heel erg nadenken over mijn toekomst. Blijf ik altijd wel gezond? Hoe ontwikkelt de ziekte zich?
Dankzij de diabetes heb ik wel heel goed leren relativeren. Dit zijn de kaarten die ik heb gekregen en daar moet ik het maar mee doen. In het begin was ik nog wel hoopvol en dacht ik dat ik nog beter kon worden, maar inmiddels weet ik: dit is wat het is en het gaat nooit meer over. De enige manier voor mij om het vol te houden is door positief te blijven. Als ik elke denk aan hoe zielig ik ben, kom je nooit meer vrolijk je bed uit. Ik kijk juist heel erg naar wat ik wel kan, want er is eigenlijk bijna niks wat ik niet kan.”
Hoofdstuk 5: Hoeveel uur zit jij?
Nu je de effecten weet van urenlang zitten, ben je misschien ook wel benieuwd naar hoeveel jij zelf eigenlijk zit. Daar kan je achter komen door deze quiz te doen:
https://mijn.gezondleven.be/bewegingstest
De quiz bestaat uit 9 vragen die gaan oven jouw zitgedrag. Uiteindelijk kan je zien, of je meer, minder of precies evenveel zit als de gemiddelde Nederlander.
Hoofdstuk 6: Tips om minder te zitten
Ben je je rot geschrokken van de testuitslag? Hierbij vier handige tips om minder te zitten:
- Probeer een sta bureau. Dit een normaal bureau, alleen een stuk hoger. Zo kom je niet in de verleiding om te gaan zitten, maar moet je wel staan. Mocht je een hele dag staan nou iets te heftig vinden, dan bestaan er ook nog andere opties. Zo heb je bureaus die je in hoogte kan verstellen. Zo kan je er zowel zittend als staand aan werken!
bron: Kantoormeubelshop.nl
2. Haal zelf je koffie. Ben jij degene die zijn of haar koffie altijd aangereikt van je collega’s, kinderen of partner? Tijd om de rollen eens om te draaien. Als jij voor de koffie zorgt word je gedwongen om af en toe op te staan en voorkom je dat je uren achter elkaar stilzit.
3. Ga meer wandelen. Ook al heb je maar tien minuten pauze, ga toch even naar buiten. Zo beweeg je toch nog en zit je niet de hele dag.
4. Zet een timer. Als je gewend om heel veel te zitten, is dit moeilijk om ineens te veranderen. Het kan handig zijn om een timer te zetten. Bijvoorbeeld elk uur, of elk halfuur voor de diehards. Elke keer als het alarm gaat moet je een paar minuten lopen. Even een rondje door de gangen of wat te drinken te halen bijvoorbeeld.
Hoofdstuk 7: Nog meer weten?
Ben je benieuwd naar tips om je zithouding te verbeteren? Of wil je nog meer weten over de gevolgen van zitten? Kijk dan eens naar deze video’s.
In deze video wordt uitgelegd hoe je postuur kan verbeteren als je zit:
In deze video legt fitness expert Roger Frampton uit wat de gevolgen van teveel zitten zijn.
En voor degene die echt geen genoeg krijgt van dit onderwerp, is dit boek een echte must-have. In dit boek legt hoogleraar klinische neuropsychologie, Erik Scherder, uit wat zitten met ons lichaam en onze hersenen doet.
https://www.bol.com/nl/f/laat-je-hersenen-niet-zitten/9200000030059893/