Wordt jij binnenkort moeder? Of wil je heel graag ouder worden, maar bij het woord ‘bevalling’ krijg je al kippenvel? Dan ben je niet de enige. Bevalangst is tegenwoordig een grootschalig fenomeen waar veel vrouwen last van hebben. Het lijkt net alsof bevalangst een standaard is geworden. Tijd voor een realitycheck. Wat is bevalangst precies, hoe weet je of je bevalangst hebt en hoe kom je er vervolgens weer vanaf?

1: De horrorverhalen

We kennen het allemaal wel.. Die gruwelijke films waarin de vrouw schreeuwend van de pijn in het ziekenhuisbed ligt terwijl hun man er futloos bij staat. Volgens onze generatie is een bevalling zonder ruggenprik haast onmogelijk. Ook hebben de meeste het idee dat een bevalling altijd pijn moet doen. Er zijn verschillende oorzaken voor het ontstaan van bevallingsangst. Geweld of seksueel misbruik kan leiden tot bevalangst. Maar ook social media kan een rol spelen bij bevalangst. Veel vrouwen delen de ins en outs van hun bevalling maar al te graag met de rest van de wereld. Daarbij spreken de horrorverhalen natuurlijk het meest tot de verbeelding. Van huis uit hebben we meegekregen dat wij vrouwen alles kunnen; als we maar ons best doen.

Het kan zijn dat dat je je niet op een roze wolk bevindt, maar eerder grijs of zelfs zwart. Zo ook Lianne. Ze zag (heel) erg op tegen de bevalling. Want holy fuck, er moest een kind uit haar worden geperst. Niet eentje die al kan kleuren, maar toch; een kind! In haar zwangerschapsapp kon zij precies zien hoe groot haar kind met 40 weken was. Guess what; zo groot als een watermeloen (WAT?), een bruidstaart (drie verdiepingen sterk) of een lammetje. Die laatste vergelijking resulteerde in het hysterisch googelen van afbeeldingen van lammetjes. Ze werd er vrij paniekerig van. Een lammetje moeten we voortaan gewoon ‘lam’ noemen want het is huge, dacht ze.

En ziedaar: haar bevalangst was geboren. Halverwege haar zwangerschap besloot ze haar bevalangst werkelijkheid te maken bij de verloskundige. Haar vertrouwen en perspectief draaiden, gelukkig. Er werd een bevalplan opgesteld waarbij werd gesteld dat het een bad bevalling zou worden. Beetje zweverig, maar het hielp.

Uiteindelijk is haar dochter in het ziekenhuis geboren (zonder bad bevalling). Door de heftige bevalling is ze aan alle kanten uitgescheurd en ook plast ze soms weleens (per ongeluk) in haar broek. Het was een bevalling van 75 uur, maar haar angsten? Die had ze in week 35 gelaten.

‘’Gewoon doen, want als je erom moet huilen, ken je er beter om lachen, zo zeggen ze in Rotterdam.”

2: Wat is bevalangst nou echt?

Als zwangere vrouw weet je nooit precies wat je kunt verwachten van de bevalling.
Het is dus ‘logisch’ dat je gespannen bent. Maar, als die spanning zo groot wordt dat je er dagelijks mee bezig bent, spreken we van bevalangst.
We bedoelen met bevalangst dat je zo angstig bent voor de baring dat je er elke dag mee bezig bent en het je dagelijks leven beïnvloedt. Vaak is er sprake van een combinatie van meerdere angsten. Als we het hebben over extreme angst, spreken we van ‘tokofobie’. Bevalangst kan een behoorlijk impact hebben op je leven en op de beleving van je zwangerschap. Vrouwen met bevalangst liggen vaak ’s nachts wakker en piekeren veel over mogelijke problemen die zich kunnen voordoen. Concentratieproblemen en paniekaanvallen kunnen hier ook bij horen.

“Bevalangst kan er ook voor zorgen dat je kleine pijntjes gaat interpeteren als een klacht of als iets dat misschien wel écht mis is.”

 

 

3: Expert aan het woord

Om mij goed te kunnen verdiepen in het onderwerp, heb ik gesproken met een expert op het gebied van bevalangst. Ik heb hiervoor gesproken met ‘Renata Schoneveld’. Zij is werkzaam als haptotherapeut en haptonomisch zwangerschapsbegeleider met als aandachtsgebied seksuelegezondheid en intimiteit. Als haptotherapeut helpt zij mensen met verschillende vragen en kwesties waar ze tegenaan lopen in hun leven. Renata heeft diverse opleidingen gevolgd rondom haptonomie en trauma/pre-en postnatale therapie. Ik sprak met haar over de oorzaken en gevolgen van bevalangst, maar ook over wat bevalangst nu precies volgens haar inhoudt. Zij vertelde mij dat veel vrouwen er maar moeilijk aan kunnen wennen dat er ‘iets in hun groeit.’ De situatie is nieuw en al helemaal het idee van een kind hebben. Voor sommige vrouwen is het een complete verassing dat zij in verwachting zijn, voor anderen was het al jaren gepland. De uitgangspositie maakt dus ontzettend veel uit voor de aankomende negen maanden. Je kunt je voorstellen dat na een blije vrijpartij de zwangerschap een andere start heeft dan na een traumatische ervaring. Als een vrouw in verwachting leidt aan depressie, spreek je ook van een totaal andere start Het biopsychosociaal model is hier een goed voorbeeld bij. Bij het bio-psychosociaal model wordt ervan uit gegaan dat het ontstaan, voorbestaan en herstel van een klacht uitkomsten zijn van een samenspel van biologische, psychologische en sociale factoren.

‘’Vele vrouwen die ik help, zijn zelfs zo bang dat ze denken dat ze niet meer geholpen kunnen worden. Van deze gedachte moeten zij heel snel af.’’

Er zijn vele oorzaken en gevolgen bekend van bevalangst, maar volgens Renata zijn dit de belangrijkste:

Oorzaken:

• Biologische (trauma’s).
• Psychologische klachten (depressies en dergelijke).
• Sociale problemen (feedback uit je eigen omgeving). Als je bijvoorbeeld een jonge moeder hebt, geef je dit sneller door in je eigen relatie. Maar ook een sociale vergelijking en onzekerheden zijn grote oorzaken van bevalangst.

Gevolgen:

• Complicaties (tijdens de bevalling). Denk bijvoorbeeld aan te weinig ontsluiting.
• Praktisch gezien lastige geboorte.
• Trauma’s ontwikkelen.
• Knelpunten in relatie.

Bij vrouwen met bevalangst kunnen er dus heftige complicaties optreden tijdens de geboorte. Die kunnen schadelijk zijn voor zowel het kindje als de moeder. Als je bijvoorbeeld bang bent voor pijn, kun je niet ontsluiten. En zonder ontsluiting, geen bevalling. Hoe meer angst, hoe minder de natuur zijn werk kan doen. Hetzelfde met persen; durf je niet te persen? Des te langer de bevalling duurt en je meer angsten creëren kunt. In het gedrag van vrouwen die last hebben van bevalangst dat ze vaak kattig/bozig zijn, eisend (volledige controle willen hebben), verdrietig en bang zijn. Wist je dat op het moment dat de vrouw tijdens een bevalling het gevoel heeft dat ze serieus genomen is, ze dit terug koppelt in haar relatie?

Tijdens de sessies met Renata en haar cliënten vindt ze het belangrijk dat angsten worden uitgesproken. Hiermee kun je al een heel groot stuk angst wegnemen, vindt zij. Vragen zoals; ‘waar ben je precies bang voor?’ zijn leidend. Renata vertelt de mommy’s to be dat angsten niks zijn om voor te schamen. Het realistisch maken van angsten, helpt. Ook het delen van angsten. Maar; pas op! Dit kan ook de negatieve kant op gaan. Er zijn honderden Facebook-groepen waar paniek gezaaid wordt, voor niks. Het allerbelangrijkste; je staat er niet alleen voor!

‘‘Bevallen ging vroeger zonder al te veel poespas al goed, waarom zou het vanaf nu dan alleen maar slechter gaan?’’

4: Facts

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat ongeveer 10 tot 20 procent van de zwangere vrouwen bevalangst heeft. Volgens Hendrix, een gynaecoloog uit het OLVG-ziekenhuis die onderzoek doet naar bevalangst, ligt het werkelijke aantal nog hoger. De reden hiervoor is omdat niet iedereen over deze angstgevoelens wil praten. 3 tot 4 procent ontwikkelt vanwege de bevalling een posttraumatische stress stoornis (PTSS). Verder vertelt Hendrix, dat in haar onderzoek naar voren komt dat slechts 35 procent van de vrouwen haar gevoelens aankaart bij een gynaecoloog of verloskundige. Daardoor zien artsen nog continu een kans om dit beter bespreekbaar te maken.

Voor vrouwen die hun bevalangst hebben opgedaan door een vorig bevaltrauma is het een ander verhaal. EMDR-therapie is een bewezen effectieve behandeling voor het verwerken van een trauma, zoals een bevaltrauma. Voor het behandelen van bevalangst is EMDR nog niet bewezen, maar hier wordt al wél onderzoek naar gedaan. Eye Movement Desensitization and Reprocessing, afgekort tot EMDR, is een therapie voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van een schokkende ervaring, zoals een ongeval, seksueel geweld of een geweldsincident. EMDR werd meer dan 25 jaar geleden voor het eerst beschreven door de Amerikaans psychologe Francine Shapiro.

5: How about?

Presentatrice Airen Mylene praat in de podcast ‘Podnataal’ vrijuit over haar twee bevallingen. Ze vertelt over hoe ze haar bevalangst overwon en ontdekte dat haar lichaam veel meer kan dan ze dacht! Tijdens haar eerste zwangerschap ziet Airen Mylene nog als een berg op tegen de bevalling.
De angst is zelfs zo groot, dat ze een keizersnede overweegt. Twee bevallingen verder, blijkt die angst toch echt ongegrond. 

Mommy’s to be; luister deze podcast en have trust in your own body! YOU CAN DO IT!

(Podnataal is een podcast bedacht en gemaakt door Simone Wijnands. Het idee voor de podcast ontstond in 2017, toen Simone zwanger raakte van haar tweede kindje. Een podcast over zwangerschap en de weg naar geboorte bestond toen nog niet in Nederland. Aan de hand van de verschillende fases die Simone tijdens haar zwangerschap doorliep, maakte ze seizoen 1. Het eerste seizoen is eigenlijk een combinatie van een persoonlijk verslag en interviews vanuit een meer journalistiek oogpunt. Toen Simone bevallen was van haar dochter veranderde de podcast in iets nieuws: unieke geboorteverhalen van inspirerende vrouwen, bekend en onbekend. Want, als er iets is wat vrouwen met elkaar kan verbinden, dan is het wel de bevalling. Iedere vrouw die ooit een bevalling heeft doorgemaakt zal zich herkennen in de verschillende verhalen. En nu, een paar jaar later en vier seizoenen verder, heeft de podcast duizenden vaste luisteraars en fans en doet Podnataal precies wat Simone voor ogen had: steun geven en verbinden.)

6: Checklist & tips

Elke vrouw is natuurlijk anders, met verschillende angsten. Op het internet staan honderden artikelen over wat bevalangst is, maar eigenlijk is er geen checklist te vinden om jezelf te testen! In deze longread vind je een korte checklist om te kijken of je wellicht in aanmerking komt voor bevalangst. Mommy’s to be; schrik niet!
Het is heel normaal angsten te hebben. Door je angsten te accepteren, zul je ze oplossen.

Algemene tips bij bevalangst:

1. Zorg tijdens de zwangerschap goed voor jezelf. Vermijd stress, luister naar jelichaam en neem genoeg rust. Hoe stabieler en uitgeruster je je voelt, hoe gezonder je hormoonhuishouding is. Dat verkleint de kans dat de paniek toeslaat. Tips: zo vermijd je stress tijdens de zwangerschap.
2. Doe zoveel mogelijk dingen waar je blij en ontspannen van wordt. Massages, een boswandeling, yoga… Daarmee geef je gelukshormonen zoals endorfine al een lekkere boost voordat de weeën beginnen.
3. Zoek een doula of geboortecoach die ervaren is op het gebied van bevallingsangst en geboortetrauma’s.
4. Bescherm jezelf tegen negatieve informatie of enge verhalen die je angst voeden. Het zegt helemaal niets over hoe het bij jou zal gaan.
5. Ga op zoek naar positieve voorbeelden, zoals de verhalen op mooiebevallingen.nl of bevallingsfilmpjes die vooral kracht en liefde laten zien. Op YouTube kun je bijvoorbeeld zoeken op ‘hypnobirth’ of ‘waterbirth’.
6. Maak je eigen keuzes. Wat anderen vertellen over hun bevalling hoeft helemaal niet te gelden voor jou. Volg je gevoel en doe wat jou veiligheid en vertrouwen geeft.

Ook zijn er meerdere filmpjes voor tips tegen bevalangst. Hieronder staan ze op een rijtje voor je:

7: Meer willen weten?
Geen onnodige horrorverhalen meer en wil je meer lezen over bevalangst en tips om je gerust te stellen?  Hieronder vind je een artikel van ‘Businessmom’ waar je de nog meer tips vindt over hoe om te gaan met bevalangst.

Just notice; you’re doing great!

Bang voor je bevalling? 6 tips om je gerust te stellen bij bevalangst