Hoe bushcraft survival de mens weer met de natuur verbindt
In de moderne wereld lijkt het alsof de mens los staat van de natuur. In een land waarin wij omringd zijn door gebouwen van steen en staal lijkt het bijna primitief om de natuur terug te vinden of om er zelfs in te overleven. Toch valt er iets van te leren. Mensen die ervaring hebben met bushcraft weten dit. Je leert bepaalde skills die je makkelijk kunt toepassen in de moderne wereld. Zelfredzaamheid, zelfvertrouwen en discipline. Een bushcrafter weet dit. Deze skills staan niet los van wat wij in de moderne wereld als goede vaardigheden zien. Bushcraft helpt jou om een beter mens te worden, maar niet alleen door nieuwe skills te leren.
Met Bushcraft kom je weer in aanraking met de natuur. Je krijgt een connectie die de mens lang geleden verloren lijkt te hebben. Dit is niet iets primitiefs. Het zorgt voor zelfverrijking. Je stapt letterlijk uit je comfortzone en je gaat een uitdaging aan die niet iedereen aan zal kunnen. Wanneer je terugkomt in de bewoonde wereld zal je leven niet meer hetzelfde zijn.
Hoofdstuk 1
Waarom Bushcraft?
Bushcraft zou je bijna kunnen uitleggen als een levenswijze. Het gaat namelijk veel verder dan het aanleren van overlevingstechnieken. Het gaat ook over het bewust kiezen voor een verblijf buiten, over samenwerking met de natuur. Bushcrafters willen deel uit maken van de natuur en willen kennis en kunde opdoen om dit op een goede manier te kunnen. Naast het aanleren van bepaalde technieken is de nodige creativiteit ook belangrijk.
Om de juiste kennis en technieken onder de knie te krijgen heb je tijd nodig. Eigenlijk betekent bushcraft alles wat nodig is om te leven en overleven in de natuur. Daar komt het gebruik van een mes bij kijken, het maken van vuur, het vinden (en bereiden) van voedsel, het bouwen van een onderkomen. Dingen die de meeste mensen eerst moeten leren.
Bushcraft brengt je dus eigenlijk terug naar de roots, naar het leven zoals onze voorouders dat deden. En dan maak je ineens weer je eigen bestek, bereid je een stukje vlees boven zelf gestookt vuur en slaap je onder een dak van dennentakken. Volgens menigeen de ultieme vrijheid.
https://www.kampeerwereld.nl/blog/gastblog-wat-is-bushcraft/
Het is deze vrijheid wat bushcraft zo uniek maakt. Het is als het ware een loskoppeling van de moderne samenleving. In de natuur ben je op jezelf aangewezen. De keuzes die jij maakt bepalen hoe lang je het redt in de wildernis. Dat klinkt stressvol, maar met de juiste kennis is dat het niet. Je leert te vertrouwen op je instinct. Wanneer je eten hebt, onderdak en een goed vuur, krijg je een gevoel van innerlijke rust en genoegdoening. Je leeft in het moment en je beseft je dat je hier wel zou kunnen blijven. Je voelt je sterk in een onbekende plek.
Al dit alles is waarom je zou moeten doen aan bushcraft.
Hoofdstuk 2
Mijn ervaring met bushcraft
Ik kwam voor het eerst in aanraking met bushcraft op zeventienjarige leeftijd. Ik was een stadsjongen met weinig skills om het in de natuur überhaupt maar een dag vol te houden. Ik bereidde me maandenlang voor voordat ik naar Zweden ging en toen ik daar eenmaal aankwam, was het een totaal andere wereld. Ik kon niet geloven dat ik nog op de dezelfde planeet was. Je hoort in de stedelijke bossen wel de dieren om je heen maar in de wildernis is dit alles wat je hoort. Verder is het compleet stil.
Prikkende gedachten die zich normaal altijd in mijn hoofd speelden, ebden weg. Ik had het gevoel dat ik niet meer iets hoefde. Ik moest alleen maar zorgen voor eten en een goede slaapplek. Dit was een fijn gevoel. Bushcraft was voor mij rustgevend. De drukte in mijzelf, die ik meenam vanuit de stad, zag ik ineens als nutteloos. Ik zag in welke gedachten belangrijk waren. Als mens beseffen wij vaak verkeerd welke zaken wij belangrijk vinden in het leven. Dankzij bushcraft weet ik dit nu wel. Toen ik overdag rondliep in de Zweedse bossen, leek het net of ik in een schilderij was gekropen.
Daarnaast geeft het ook een kick door taken uit te voeren in de natuur. Je eigen vis vangen, vuur maken of een goede plek vinden om te overnachten. Wanneer dit voor mij allemaal samenkwam, was dit erg bijzonder. Een zelf gevangen baars eten bij een brandend kampvuur met uitzicht op de zonsondergang over een groot meer. Het klinkt als een simpele gedachte, maar dit is een van de meest kostbare herinneringen die ik heb. Op dat moment voelde ik mij weer mens. Ik weet eerlijk gezegd niet meer wie ik daarvoor was. Wat ik wel weet is dat ik blij ben niet meer die persoon te zijn.
Bushcraft veranderde mij. Dit gevoel bleef toen ik weer terugkwam in de bewoonde wereld. De keuzes die je in de natuur maakt zijn altijd keuzes uit noodzaak. Hierdoor weet ik nu ook welke keuzes ik in het leven wil maken en welke niet.
Hoofdstuk 3
Bushcraft tips
Daag jezelf uit en niet de natuur
Af en toe hoor je mensen praten over het verslaan van de elementen door een berg te veroveren of een ijskap over te steken of een dergelijke dappere daad. De waarheid is dat de uitdaging intern is. Heb jij de vaardigheid? Kan jij je angst overwinnen? Niemand kan de elementen verslaan; allen die niet op de waarschuwingssignalen letten of de domheid hebben om toch door te gaan, sterven. In plaats van onnodige risico’s te nemen, daag jezelf uit om te weten wanneer je terug moet keren; leer bekwamer te zijn; daag jezelf vooral uit om beter te begrijpen hoe de natuur werkt
Als je het zwaar hebt, doe je het verkeerd
Iedereen kan zich ongemakkelijk voelen, je krijgt geen punten voor het dragen van een zware rugzak of voor daden van zelfopgelegd uithoudingsvermogen. Je kan trainen voor een expeditie door deze voor te bereiden, maar als er een manier is om jezelf comfortabeler te maken, zonder dat de inspanning een nadeel wordt, doe dat dan. Met name in noodsituaties kan slechts een kleine hoeveelheid ontbering fataal blijken te zijn zodra je moraal is afgenomen.
Zet alles in voor de eerste keer
Of het nu gaat om het bouwen van een schuilplaats, het aansteken van vuur, het zoeken naar voedsel als je het de eerste keer dat je je energie verspilt niet op de juiste manier aan het verspillen bent en je gewoon helemaal opnieuw moet beginnen.
Streef naar maximale efficiëntie met minimale inspanning
Om te werken heb je energie nodig; voor energie heb je voedsel nodig. In de buitenlucht is het vinden van voedsel werk. Wanneer je jouw brandhout voor een vuur verzamelt, draag je dan grote armen naar de houtstapel of vul je alleen jouw handen?
Grijp elke kans
Dit is erg belangrijk. Mocht je tijdens het reizen geschikt water, voedsel of vuurverlichtingsmaterialen vinden, verzamel deze dan terwijl je passeert, omdat je later misschien niet de gelegenheid krijgt wanneer ze nodig zijn. Dit geldt in het bijzonder voor bouwmaterialen voor brand waarbij het einde van een dag reizen mogelijk regent of eerder heeft geregend terwijl beschikbare tondel is doorweekt.
Pas je niveau aan aan de omstandigheden
Als je geen grote comfortabele schuilplaats kunt bouwen, wees dan tevreden met een kleine schuilplaats. Als er niet een grote verscheidenheid aan wilde voedingsmiddelen voor je beschikbaar is, wees dan dankbaar voor het ene type dat je kunt eten. Laat je psychologie voor je werken. Wees realistisch – maak het gemakkelijk, maar werk niet te veel om dit te bereiken: het heeft geen zin een paleisachtig onderkomen te bouwen als je dan instort door uitputting. Maar onderschat ook niet wat je kunt bereiken.
Eet alleen datgene waarvan je zeker weet dat het eetbaar is
Vertrouw geen smaaktesten of experimenteer op geen enkele manier met onbekende planten of andere materialen voor gebruik als voedsel. De enige echte manier om veilig en met vertrouwen te eten, is door te leren wat er gegeten kan worden en hoe je het eten moet bereiden voordat je op pad gaat. Als dit hard werken lijkt, mag je geen wild eten.
Verdenk al het water als besmet
Zelfs het schoonste, koelste en meest aantrekkelijke water is mogelijk besmet; je kunt het niet in één oogopslag zien. Kook of zuiver al het water – controleer vooral op tekenen van chemische vervuiling, dit kan geconcentreerd worden door te koken!
De staat van je vuur is de staat van je moraal
Wat je moreel niveau ook is, als je een vuur kunt aansteken, zal het worden verhoogd, maar als je faalt, zal het als een steen dalen. Als je er niet zeker van bent of je in de regen een vuur kunt maken, is het misschien beter om te wachten tot de regen stopt voordat je het probeert.
Neem alleen herinneringen mee en laat alleen voetafdrukken achter
Minimaliseer waar mogelijk jouw impact op de natuurlijke omgeving en probeer altijd een kamp in een betere staat achter te laten dan je die aantrof.
Fit zijn, kunnen zwemmen en niet toegeven:
Elke vaardigheid of techniek is gemakkelijker te leren en te beheersen als je fit bent. Het buitenleven is gevuld met risico’s en het gevaar van onvoorspelbare omstandigheden. In dergelijke omstandigheden is uw conditie misschien wel uw laatste verdedigingslinie.
Hoofdstuk 4
Waarom leven in de natuur in plaats van je eigen huis?
Het leven in de stad is makkelijk. Het lijkt alsof je alles daar kan vinden.
Het leven in een stad is leuk. Als je er bent opgegroeid, maar misschien ook als je in een kleinere stad of in een dorp bent opgegroeid. Een sociaal leven onderhouden is makkelijk, mensen zijn overal. Restaurants, sportclubs, winkels en op je werk. Alles vind je in een stad.
Wie houdt van drukte en mensen om zich heen, zit op de juiste plaats. Alleen ben je nooit. Juist op een leeftijd waarop je studeert, werkt, graag met vrienden bent of op een ontdekkingstocht gaat, is spanning en sensatie iets wat je nodig lijkt te hebben. Je ontdekt, leert en gaat makkelijk op in de roes van de stad. Over prestatiedruk nog niet gesproken.
Het levert een flink aantal stress op. Deze stress kun je verminderen door meer natuur te hebben in je omgeving.
Buiten is het leven beter dan binnen: van natuur wordt een mens gelukkig
Er zijn veel goede redenen om je stress te verminderen door te leven in de natuur.
Leven in de natuur zorgt ervoor dat je bloeddruk, stressniveau en hartslag daalt. Daarnaast verhoogt het het adiponectinegehalte van je lichaam. Een hoog adiponectinegehalte verlaagt je bloeddruk, waardoor het risico op een hartaanval minder wordt. Een hoog adiponectinegehalte wordt ook gelinkt aan een minder grote kans op obesitas en diabetes. Zo is er een uitgebreid onderzoek gedaan waarbij diabetespatiënten zes jaar lang gevolgd zijn. De patiënten die minstens acht maanden per jaar vaak in het bos te vinden waren, hadden significant een beter glucoselevel in hun bloed.
Je krijgt meer energie in de natuur en je slaapt ook beter. Je komt makkelijk in evenwicht met je natuurlijke bioritme. Ook reduceert jouw dopamine en cortisol (stress hormoon) levels, wat betekent dat je minder stress hebt. Die combinatie zorgt natuurlijk voor een heerlijke nachtrust.
Het is geen verrassing dat de lucht in het bos een stuk frisser en schoner is dan de lucht in de stad. Dat komt doordat de vele bomen ervoor zorgen dat er een grote hoeveelheid zuurstof (O2) geproduceerd wordt. Maar de lucht is niet alleen verser, het zorgt er ook voor dat er andere stofjes geproduceerd worden die goed zijn voor je lichaam. Zo wordt er in sommige bossen het stofje D-limoneen aangetroffen, dat ervoor zorgt dan een longontsteking verminderd wordt. Daarnaast hebben mensen met ademhalingsproblemen of astma vaak profijt van verblijven in de natuur omdat het zuurstofgehalte verhoogd wordt, waardoor de ontsteking minder wordt.
Daarnaast heeft een kleine studie vastgesteld dat mensen die last hebben van depressies, angstaanvallen of verwardheid zich significant beter voelden na een verblijf in de natuur. Maar er zijn natuurlijk talloze studies die dit aantonen.
Naast dat de natuur ons helpt, kunnen wij ook iets terugdoen. Dankzij de mens zijn talloze diersoorten al uitgestorven of met uitsterven bedreigd. Het milieu gaat achteruit en het moet worden beschermd. De natuur is voor ons de grote oplossing voor stress en ongeluk. Het is daarom wel zo belangrijk dat wij iets kunnen terugdoen.
Hoofdstuk 5
Van drukte naar rust: een kijk buiten de bewoonde wereld
Om in de natuur te kunnen leven, moet je sterk in je schoenen staan. Hoewel dit voor een gedeelte klopt, is het niet de gehele waarheid. De modern maatschappij vraagt veel voor ons. Hoe verder we het willen maken, des te meer moeten we doen om dat doel te bereiken.
De maatschappij vraagt veel van ons. Het is daarom belangrijk om daarom rust op te zoeken, maar dit hoeft niet in the middle of nowhere te zijn. In Nederland zijn er plaatsen waar men tijdelijk buiten de bewoonde wereld kan zijn.
Deze plekken worden wildkampeerplaatsen genoemd. Als je een beginner bent op het gebied van bushcraft, dan is dit een goede manier om je vaardigheden te testen.
Wildkamperen is op de meeste plaatsen illegaal in Nederland. Doe je dit toch, dan kun je een fikse boete krijgen. De plaatsen waar dat wel mag worden paalkampeerplaatsen genoemd. Paalkamperen is één van de weinige, legale manieren om te mogen wildkamperen in de vrije natuur in Nederland. Er zijn plaatsen, meestal in het bos, waar een paal of een waterpomp staat met een bordje ‘Paalkamperen’. Deze zijn verspreid over Nederland. In een straal van 10 meter mag je rond deze paal gratis kamperen. Vaak staan de palen echter aan de rand van een veld en mag je kamperen op het gehele veld. Het nadeel van deze plaatsen is alleen dat je vaak geen vuur mag stoken.
Een alternatief hierop is om te gaan kamperen bij een scoutingsorganisatie. Bij dit soort plaatsen heb je vaak veel meer vrijheid. Je moet alleen wel om toestemming vragen om daar te mogen kamperen, maar dat is bijna nooit een probleem. Je kan kamperen op twintig Scouting Labelterreinen. Deze kampeerterreinen worden door scouts beheerd en liggen vlakbij de natuurgebieden in Nederland.
Dat er zo weinig plaatsen zijn in Nederland waar we mogen wildkamperen, hebben we eigenlijk aan ons zelf te danken. Over het algemeen wordt er een flinke troep gemaakt wanneer mensen in ons land besluiten te kamperen in het wild. Als je dit toch doet, is het daarom belangrijk dat je zuinig bent en dat je jouw kampeerplek in een goede staat achterlaat.
De natuur opzoeken voor rust is een goede zaak. Maar wees wel zuinig met haar.
Hoofdstuk 6
Hoe heeft bushcraft invloed op jouw leven en persoonlijke visie?
Mark Burg is wildernisgids en hoofdinstructeur van Wildernisschool Outback. Zelf heb ik hem gehad als gids tijdens een van mijn bushcraft ervaringen in Zweden. Mark vertelt over hoe bushcraft invloed gehad heeft op zijn leven.
Waarom leven in het wild in plaats van de stad?
Ik heb jarenlang in het leger gezeten. Daar kwamen wij vaak op de mooiste natuurplaatsen in het buitenland. Ik wilde daarom meer gaan leven in de natuur.
Waarom koos je voor de wildernis en niet gewoon voor een groener leven?
Persoonlijk houd ik niet van de stad, met name omdat je er vast op een plek woont. Ik vind de afwisseling van al die mooie plekken op aarde juist zo mooi. Ik loop als iemand die alles voor het eerst ziet en kijkt naar de wereld alsof ik pas net besta. Groen leven in de stad betekent wat er al is veranderen in iets dat voor jou werkt.. Ik doe het andersom. Ik ga naar de wildernis en leer hoe ik daar in vrede kan leven, de natuur zijn ding kan laten doen, net zoals zij mij mijn ding laat doen. Daarnaast maakt de natuur geen onderscheid tussen goed en kwaad. Dingen zijn zoals ze zijn en dat schept balans.
Wat heb je geleerd tijdens je ervaringen in de natuur en hoe wil je dit anderen aanleren?
De natuur is de basis van ons bestaan en daarom is het noodzakelijk om hiermee in harmonie samen te leven. Ik ga met een groot respect voor de natuur om. Natuurlijk hoop ik dat deze filosofie in al onze programma’s doorschemert. De doelstelling die ik tijdens onze activiteiten heb is om deelnemers op hun eigen manier de natuur te laten ervaren en hen te laten zien dat de natuur een onuitputtelijke bron van leven is die ons alles verschaft wat wij primair nodig dienen te hebben. Zo hoop ik cursisten met een ander oog naar de natuur te laten kijken en te enthousiasmeren voor de natuur.
Wat zou je mensen kunnen adviseren die op zoek zijn naar deze uitdaging?
Uitdaging kun je overal vinden en is voor iedereen anders. Voor sommigen is een nachtwandeling door het bos uitdagend, voor anderen juist het werken in een vaste baan. Als je een verlangen voelt om echt op avontuur te gaan, is het verstandig om eerst goed erover na te denken bij jezelf of je werkelijk behoefte hebt aan uitdaging en onzekerheid. Weet je echt waar je aan begint? Is dat zo, dan zou ik zeggen creëer je eigen mogelijkheid, kijk wat je nodig hebt, wat je los hebt te laten en blijf niet stil staan. Zorg er alleen wel voor dat je voldoende voorbereid bent.
Hoofdstuk 7
Meer weten?
Meer weten over de voordelen van leven in de natuur? Klik dan op deze link:
Meer weten hoe leven in de natuur ons gezonder maakt? Klik dan op deze link:
https://www.staatsbosbeheer.nl/over-staatsbosbeheer/dossiers/natuur-en-gezondheid/feiten-en-cijfers
Meer weten over gebieden waar je op een bushcraft manier kan kamperen? Klik dan op deze link:
https://www.scouting.nl/organisaties/labelterreinen
Meer weten over hoe je bushcraft instructie kan krijgen in de natuur? Klik dan op deze link:
https://www.indeoutback.nl/bushcraft.html
Meer lezen over persoonlijke ervaringen in de natuur? Klik dan op deze link:
https://www.flowmagazine.nl/lezen/mindfulness/nature-quest-24-uur-alleen-in-de-natuur.html
Meer weten over bushcraft technieken? Klik dan op deze video:
Bronnen
- Bushcraft. (2020, 20 januari). Geraadpleegd van https://nl.wikipedia.org/wiki/Bushcraft#:~:text=Bushcraft%20is%20oorspronkelijk%20een%20term,tevens%20respect%20voor%20die%20natuur.
- Best Bushcraft Tips To Learn And Share For Survival. (2017, 13 september). Geraadpleegd van https://www.survivopedia.com/best-bushcraft-tips-to-learn-and-share-for-survival/
- Interview met Mark Burg, hoofdinstructeur Wildernisschool Outback
- Groen: goed voor de gezondheid. (z.d.). Geraadpleegd van https://www.wur.nl/nl/show-longread/Groen-goed-voor-de-gezondheid.htm