Hoe voorkom je dat je bijdraagt aan dierenleed?
We kennen de beelden van mishandelde dieren: uitgehongerde honden, pasgeboren kittens die in een rivier zijn gedumpt, paarden met bloedende wonden door te strakke halsters. Er is echter ook een groep waarbij de pijn minder zichtbaar is. Een vorm van mishandeling waar we liever niet te veel over nadenken, omdat we dan afscheid moeten nemen van ons eigen plezier. Toch is het hoog tijd om de ogen te openen en te kijken naar de gevolgen van de uitbuiting van wilde dieren in de toeristische industrie.
H1.
WAAROM DIERENLEED NIET ALTIJD MAKKELIJK TE HERKENNEN IS
Baby tijgers die zo tam zijn dat je met ze kunt knuffelen, aapjes waar je tegen betaling mee op de foto kunt: wat zijn ze leuk hè? Ze lijken het prima naar hun zin te hebben. Wat je echter niet ziet, is het leed dat achter jouw nieuwe Instagramfoto zit.
Wilde dieren horen – niet geheel verrassend – in het wild. Om jonge tijgers tam te krijgen, moeten ze al na een paar uur bij hun moeder weg worden gehaald. Bovendien wordt er actief gefokt, zodat er steeds nieuwe, jonge welpjes zijn. Bij die schattige aapjes is het ongeveer hetzelfde verhaal. Ze worden op jonge leeftijd getraind om zich ‘braaf’ te gedragen, maar dat betekent ook dat ze gestraft worden wanneer ze iets niet goed doen.
Het enige dat jij hiervan te zien krijgt, is dat het dier misschien iets lekkers krijgt wanneer ze meewerken. Maar vergis je niet: dat lieve aapje zit niet voor niets aan een ketting. Het helpt ook niet mee dat bekende mensen als Rihanna, Cara Delevingne, Simon Cowell en Memphis Depay hier aan meedoen en dat aan hun miljoenen volgers laten zien.
Justin Bieber had zelfs een eigen kapucijn aapje, genaamd Mally. Niet iedereen weet echter dat dit verhaal niet zo’n positief einde heeft. Bieber nam het dier mee op tour naar Duitsland, waar de overheid het in beslag nam. De zanger kon namelijk geen gezondheidsverklaring en aanschaffingsbewijs laten zien. Inmiddels leeft het aapje al enkele jaren in een Duitse dierentuin, maar hoewel het fysiek goed met hem gaat, heeft hij nog altijd moeite met communiceren met andere apen.
Bron: Truly
Doordat zulke invloedrijke personen met wilde dieren poseren, denken veel mensen dat het oké is. Hierdoor blijft dierenleed in zekere mate onzichtbaar. Waarom zou jij het welzijn van een dier in twijfel trekken als je favoriete celebrities dat ook niet doen? Internationale dierenorganisaties roepen hen daarom al lange tijd op om hiermee te stoppen.
H2.
HOE JE KUNT WETEN OF EEN TOERISTISCH BEDRIJF ZIJN DIEREN GOED BEHANDELT
Hoewel het dus lastig kan zijn om dierenleed direct te herkennen, zijn er wel degelijk manieren om dit na te gaan. Je hoeft dieren gelukkig niet geheel te weren wanneer je op vakantie gaat! World Animal Protection heeft een aantal reistips opgesteld, zodat je zeker weet dat jouw vakantie dierenleed vrij is. We lichten er een paar uit:
Beleef wilde dieren in het wild
Als dierenliefhebber zie je een dier het liefst wanneer het gelukkig en gezond is. Waar kun je dat beter ervaren dan in het wild? Je weet in ieder geval zeker dat deze dieren niet door mensen mishandeld zijn. Wanneer je dus bijvoorbeeld naar Thailand gaat, zoek dan een reisorganisatie die goed handelt. Zij kunnen jou op verantwoorde wijze rondleiden. Je kunt dit nagaan door te vragen hoe hun beleid is wat betreft dierenshows en dergelijke. In het volgende hoofdstuk kun je lezen welke toeristische attracties altijd onethisch zijn. Check dus vooral of jouw reisorganisatie hier wel of niet aan meewerkt.
Kijk niet naar wilde dieren die kunstjes vertonen
Dieren die kunstjes vertonen hebben dit geleerd door middel van lichamelijke en geestelijke straffen. Hier schuilt dus altijd dierenleed onder. Vermijd daarom alle vormen van dierenshows: van dansende beren tot springende dolfijnen.
Koop geen souvenirs van wilde dieren
Sommige toeristische bedrijven verkopen souvenirs met onderdelen van wilde dieren. Denk bijvoorbeeld aan een tas van krokodillenleer, of een ketting van een haaientand. Dit is niet alleen illegaal (in sommige gevallen), maar ook moreel onjuist.
De Association of British Travel Agents (ABTA) heeft verschillende gidsen te koop, waarin dierenleed in de toeristische sector wordt uitgelegd. Daarnaast hebben ze ook een zogenaamd Five Domains Model opgesteld. Hierin kun je op vijf verschillende onderwerpen nakijken of de dieren in de toeristische attractie goed behandeld worden of niet.
Dit model zal uiteraard geen 100% zekerheid geven, maar het kan je wel op weg helpen en je een idee geven van de omstandigheden.
H3.
DEZE TOERISTISCHE ATTRACTIES ZIJN ALTIJD SLECHT VOOR DIEREN
Behalve dat je zelf kunt uitzoeken hoe een toeristisch bedrijf met de dieren omgaat, kun je er vanuit gaan dat bepaalde attracties nooit goed voor dieren zijn. We noemden hiervoor al dierenshows. Hier zijn veel verschillende vormen van, maar onthoud: als een dier gedrag moet vertonen dat niet natuurlijk is, is er sprake van mishandeling. Ook de volgende activiteiten moet je ten alle tijden mijden:
-
- Olifantenritjes
Je hebt het vast al vaak voorbij zien komen op social media: toeristen die op de rug van een olifant zitten. Hoewel dat er hartstikke leuk uitziet, is het voor de olifant zeker geen pretje. Ze zijn niet ‘gemaakt’ om mensen op hun rug te dragen, en hebben grote kans om gezondheidsklachten op te lopen. Om jonge olifanten zo ver te krijgen dat ze mensen toelaten, worden ze ernstig mishandeld. Edwin Wiek (Wildlife Friends of Thailand) beschreef hoe jonge olifanten terecht komen op toeristische plekken. Olifanten zijn erg familiair en gezelschap van andere olifanten is belangrijk voor hen. Ze laten een familielid dus niet zomaar meenemen. Bij het ontvoeren van babyolifanten worden volwassen olifanten dan ook vaak ernstig verwond of zelfs vermoord. In plaats van een levend wezen is het een bron van inkomsten geworden, waardoor hun vrijheid ze wordt afgenomen. In hun ‘vrije tijd’ worden ze gebonden aan kettingen. NOS op 3 maakte hier een korte video over:
Bron: NOS op 3.
- Olifantenritjes
- Knuffelen/spelen/lopen met grote katten
Grote katten als tijgers en leeuwen worden nog altijd vaak aangeboden als speelkameraadje. Het gaat dan vaak om jonge welpjes, omdat die het meest in trek zijn bij toeristen. De dieren worden echter veel te vroeg weggehaald bij hun moeder. Ze zijn daardoor vaak gestrest. Als ze groter en dus sterker worden, brengen ze meer gevaar met zich mee. Om het veilig te houden voor de toeristen worden ze vaak gedrogeerd. Niet iets waar je aan mee zou moeten werken. - Zeeschildpadden vasthouden
Op de Kaaimaneilanden kun je schildpadden vasthouden. Het advies is echter om dit niet te doen. De dieren vinden dit niet leuk en ervaren veel stress. Je merkt dat doordat ze zich proberen los te maken. Bij deze worsteling kunnen ze gewond raken. Ook deze dieren worden opgesloten in (te) kleine ruimtes, terwijl ze gebaad zijn bij het zwemmen van grote afstanden. - Apen die dansen, fietsen of andere menselijke activiteiten uitvoeren
Veel toeristen vinden het leuk om een aap te zien die zich menselijk gedraagt. Als je een paar euro betaalt, kan hij een kunstje voor je doen. Inmiddels kun je waarschijnlijk wel raden dat óók deze aapjes dit geleerd hebben door zwaar gestraft te zijn. Vaak hebben ze tijdens de act een halsband om hun nek, waaraan een ijzeren ketting bevestigd is. Dit is op zichzelf al een aanwijzing dat hij hier niet vrijwillig is en het niet leuk vindt. In onderstaande video van World Animal Protection Canada zie je hoe apen toeristen in Thailand moeten entertainen.
Bron: World Animal Protection.
- Krokodillen’farms’
Dit zijn plaatsen waar veel krokodillen samen ‘leven’. Soms geven ze hier zelfs shows, waarbij de krokodil met een mens moet vechten. Om ervoor te zorgen dat de mens niets ernstigs overkomt, wordt het dier gedrogeerd. Soms behandelen ze ook de tanden.
National Geographic heeft meer voorbeelden van wrede dierenattracties, deze vind je hier.
H4.
FOTOSERIE: DIERENLEED IN BEELD
H5.
WAT HEEFT DE NETFLIX DOCUMENTAIRE ‘TIGER KING’ TEWEEG GEBRACHT?
Let op! Dit hoofdstuk bevat spoilers over Tiger King: Murder, Mayhem and Madness.
In 2020 kwam Netflix met de bizarre documentaireserie Tiger King. In deze serie maken we kennis met Joe Exotic en zijn rivale Carole Baskin. Joe heeft een ‘dierentuin’, terwijl Carole een dierenrechten-activiste is. Joe noemt zichzelf de Tiger King, omdat zijn privé dierentuin ongeveer 200 grote katten heeft. Dit zijn tijgers, leeuwen, lijgers, puma’s en tigons. Gedurende acht afleveringen zien we hoe zijn dierenpark, genaamd G.W. Zoo, ontstaan is. Werknemers vertellen over de handel in wilde dieren, en laten zien hoe de dieren behandeld worden. Ook het grote aantal bezoekers, dat blijkbaar niet op de hoogte is van het dierenleed, wordt in beeld gebracht. Op dit moment zit Joe Exotic in de gevangenis, waar hij een tweeëntwintigjaar lange straf uitzit voor het inhuren van iemand om Carole Baskin te vermoorden en wegens het ombrengen van minimaal vijf tijgers.
Bron: Netflix.
De documentaire is een wereldwijd succes. Volgens Nielsen, een Amerikaans bedrijf dat kijkcijfers bijhoudt, is de serie in de eerste tien dagen door meer dan 34.3 miljoen mensen bekeken. Op social media en in de traditionele media werd het veel besproken. Het succes is natuurlijk niet alleen te danken aan de wilde dieren, maar is voor een groot deel ook dankzij de (zeer) opvallende hoofdrolspelers. Toch is het een feit dat veel mensen de serie gezien hebben en daardoor beter geïnformeerd zijn. Nu zo veel mensen meer inzicht hebben in de dierenmishandeling in de toeristische industrie, is de vraag of er nu iets zal veranderen.
Hoewel het dierenleed benoemd wordt, is dierenrechtenorganisatie PETA niet blij met de serie. Zij vinden dat de makers niet diep genoeg op de ernst van de mishandelingen ingegaan zijn. PETA spande daarna een rechtszaak aan tegen een privé-dierentuin in Florida, die tijgerwelpjes kreeg van Joe Exotic. Inmiddels is deze dierentuin gesloten. Ook is een aantal sporters die in de serie voorkomen ondervraagd. Zo heeft (ex)boxer Mike Tyson, die twee tijgers bezat, inmiddels aangegeven dat hij “dom” was “fout” gehandeld heeft.
Los daarvan lijkt de serie voornamelijk te zorgen voor bekendheid en extra inkomsten voor de mensen die er in voorkomen. Zo kondigde het park, destijds in handen van Jeff Lowe, op 29 maart aan dat het de volgende dag niet zou openen omdat “de drukte enorm is sinds de Netflix-serie” en ze “moeite hebben om zoveel bezoekers in één keer te beheersen”. Er zijn dan ook veel zorgen over het effect van de schijnwerpers die Netflix op de dierentuin gezet heeft. Of de serie echt iets veranderd heeft, en of dit positief of negatief zal zijn, zullen we op langere termijn pas weten.
H6.
WAAROM WE BEREID ZIJN OM WEG TE KIJKEN BIJ PROBLEMATISCH GEDRAG
Column
Het morele kompas is voor iedereen anders. Jouw kijk op de wereld, wat goed is en wat slecht is, wordt door veel dingen bepaald. Zo word je beïnvloed door de omgeving waarin je opgroeit, je ouders, je vrienden, de media en andere factoren. Toch is er een aantal punten waar ‘iedereen’ het wel over eens is. Discriminatie is slecht, iedereen moet gelijke kansen krijgen en onrecht moet bestreden worden. Toch blijkt dat in de realiteit gecompliceerder te zijn.
Wanneer je ‘slecht’ gedrag ziet van iemand die je waardeert, waar je van houdt, of waar je tegenop kijkt, is het lastiger om diegene daarop aan te spreken. Hij bedoelde het vast niet zo, of hij moet er een goede rede voor hebben gehad. Je wil natuurlijk ook geen ruzie beginnen, en het is heel makkelijk om even de andere kant op te kijken. We zijn bereid om veel dingen door de vingers te zien van de mensen waar we om geven. Dat is misschien logisch, maar zeker niet wenselijk.
Als we dingen willen veranderen, moeten we iedereen aanspreken. Als je vriendin dus een foto plaatst waarop ze knuffelt met een babytijger, zeg er dan iets van. Als jouw favoriete voetballer met een wild dier poseert, probeer dan geen excuses voor hem te bedenken. We kunnen alleen leren als we elkaar helpen en onze inzichten met elkaar delen.
Andersom geldt dan ook: zie kritische reacties niet als een persoonlijke aanval, maar als een kans om iets te leren. Je ziet vaak dat mensen gelijk in de verdediging schieten. ‘Ja, ik betaalde voor een selfie met een aapje aan een ketting, maar ik heb er tenminste voor gezorgd dat er geld is om eten voor hem te kopen.’, ‘Als ik het niet doe, doet iemand anders het wel’. Deze reacties worden ook in de eerder besproken serie Tiger King. Dit soort gedachten zorgen ervoor dat, in dit geval, de exploitatie van wilde dieren in stand gehouden wordt. Kijk dus naar je eigen gedrag, en wees niet bang om fouten toe te geven.
H7.
MEER INFORMATIE OVER DE HANDEL IN EXOTISCHE DIEREN
Ben je benieuwd over hoeveel geld er omgaat in de handel van wilde dieren? Wat er legaal of juist illegaal is? Hier zijn veel video’s over gemaakt, door zowel grote organisaties als individuele activisten. We hebben er een aantal op een rijtje gezet.
1. World Animal Protection zet zich in voor een beter leven voor dieren wereldwijd. In de volgende video geven ze uitleg over de globale handel in wilde dieren. Wat is dat precies en wat is het effect daarvan op de dieren?
Bron: World Animal Protection | via YouTube
2. De toeristische industrie verdient veel geld met het exploiteren van wilde dieren. Maar hoe komen deze bedrijven aan exotische dieren? Wat gaat er schuil achter deze (vaak illegale) markt? Dat kun je zien in deze video van VICE:
Bron: VICE | via YouTube
3. Carney Anne Nasser maakte een podcast-serie genaamd Tiger Talk, waarin ze het verhandelen van wilde dieren in Amerika bespreekt. In de volgende aflevering gaat het voornamelijk over de handel in tijgers.
Bron: Carney Anne Nasser | via Spotify.