Het recept voor Deens geluk

Een manier van leven, een gemoedstoestand, een vorm van gezelligheid. Het Deense hygge is in de afgelopen jaren overgewaaid naar Nederland. De meningen zijn erover verdeeld, maar voor velen is het een inspiratie. Maar wat houdt deze term precies in? En hoe kun je hygge toepassen in je dagelijkse leven?

Hoofdstuk 1: Een trip naar Denemarken

Ik rijd met mijn familie de boot op. Na de auto geparkeerd te hebben in één van de onderste etages van de enorme veerboot, lopen we een aantal trappen naar boven. Het zonnetje schijnt, dus we lopen het buitendek op. Ik voel een hevige wind opkomen wanneer de boot vertrekt vanaf het Duitse Puttgarden. Een dik uur later rijden we het Deense Rødby binnen. Het is nog zo’n anderhalf uur rijden naar ons huisje net buiten Kopenhagen. Het Deense landschap lijkt in sommige opzichten veel op Nederland: het is uitgestrekt en plat. De onuitspreekbare plaatsnamen op de verkeersborden maken het verschil.

Een paar dagen later merk ik dat er nog meer overeenkomsten en verschillen zijn. In de Deense dorpjes en steden lijkt alles goed geregeld. Misschien wel iets meer dan inNederland. Denemarken is een welvarend land, dat merk ik al snel. Geen krakkemikkige tweedehands (of derde-, vierde-, vijfdehands) auto’s op de weg, geen bedelaars in de steden, geen kauwgom op straat en mooie, nieuwe gebouwen. Mensen zien er netjes uit, maar ook zeker heel modern. Heel uitgesproken zijn ze niet, beleefd zijn ze wel.

In Kopenhagen zie ik veel hippe koffietentjes en kledingwinkels in moderne panden. De toeristen in de stad zorgen voor een ietwat rommelige uitstraling. Op plekken waar weinig toeristen zijn, heerst de orde en rust. Dus dit is hoe de Denen leven, denk ik. Alles op een rijtje, alles goed geregeld. Wat is hun geheim? Komt het door het overheidssysteem, dat hier zo goed werkt? Komt het door de relatief minder toeristen dan in andere Europese landen? Of is het onderdeel van hun DNA, wat je als niet-Deen niet kunt verkrijgen?

Hoofdstuk 2: Volgens de Denen zelf

Om de link tussen het Deense leven en hygge te begrijpen, vragen we het aan Denen zelf. Ida en Julie geven antwoord op de vraag wat hygge inhoudt en wat het voor hen betekent.

Ida* (24): “Hygge is hard to translate, the closest translation would be ‘cozy’. The basic meaning of hygge is a feeling of relaxation and well-being, often in the company of good friends or family and with something nice to eat, like baked goods or other kinds of snacks. This all combined with blankets and candles: that would be a typical ‘hygge scenario’. But, hygge can occur in a lot of other situations as well. We also use the word as to say that something sounds comfortable and nice, like in: “Oh, that sounds ‘hyggeligt’”.”

Julie* (22): “In Danish, hygge can be lot of things. That is why it is a bit difficult to explain to people who don’t understand our language. But hygge can be sitting next to a wood stove with a blanket and a cup of coffee (or something else delicious) next to your beloved ones. It could also be something else cozy, like being with your friends and hanging out. It is often associated with something drinkable and/or eatable. However, it is also an atmosphere, like in a Danish vacation house, the interior and the feeling are associated with hygge. Being comfortable and feeling warm are also things associated with hygge. So to wrap up, I would describe hygge as a mood or feeling of good and cozy times, often in combination with delicious snacks. It can, as already mentioned, also be a setting that is labelled as “hyggelig”. I don’t know how to describe it otherwise. But to be honest, it is really subjective what hygge is.”

*Achternamen zijn weggelaten i.v.m. privacy. Zijn bekend bij de auteur.

Hoofdstuk 3: Maar wat is het nou precies?

Het woord hygge omvat dus vele aspecten van het Deense leven. Het kan vertaald worden naar het Nederlandse woord ‘gezelligheid’, aangezien beide begrippen met interieur, sfeer en gezelschap te maken kunnen hebben. Toch omvat ‘gezelligheid’ het woord hygge niet helemaal. Het kan namelijk ook met een gemoedstoestand te maken hebben. Ook kan het met eten en drinken te maken hebben. Daarnaast heeft hygge ook een werkwoord: at hygge sig. Dit kan ook vertaald worden met ‘het gezellig hebben’ of ‘het naar de zin hebben’. Het bijvoeglijk naamwoord hyggelig wat hierbij hoort, is redelijk goed vertaald door ons woord ‘gezelligheid’. Het tegenovergestelde – uhyggelig – is echter beter te vertalen door ‘akelig’ of ‘griezelig’. Een echte vertaling is dus lastig te geven, zoals ook de Denen zelf aangeven. Net als dat onze ‘gezelligheid’ niet helemaal goed vertaald is door de Engelse term ‘cosy’, is dit met hygge net zo onmogelijk.

 

 

 

 

 

 

Hygge gaat met name om een warme, fijne, gezellige sfeer en de manier waarop men geniet van het leven. Dat de Denen hier goed in zijn, blijkt uit het feit dat zij vaak als één van de gelukkigste landen gezien worden. In 2020 kwam Denemarken dan ook op de tweede plek, na Finland.  Met hygge kun je de mentaliteit en volksaard van Denemarken omschrijven. Hygge is iets wat je deelt met vrienden en familie. De gezelligheid en het warme gevoel dat je hier bij krijgt, zorgt voor geluk. Vaak wordt hygge ook geassocieerd met warme, zachte sokken en kaarslicht. Dit is dan ook wat je te zien krijgt als je op het internet naar afbeeldingen van hygge zoekt. Koffie en broodjes in de ochtend, kaarsen in de avond. Knuffelen op de bank met de open haard aan terwijl het buiten stormt. De gelukkige momenten. Het is daarnaast ook het gezellige gevoel dat je krijgt wanneer je met familie en vrienden eet en drinkt, extra lang tafelt en goede gesprekken voert.

 

 

 

 

 

 

De term hygge kan echter ook op een cynische manier gebruikt. Het lijkt in de meeste gevallen een positieve term, maar hier zijn de meningen over verdeeld. Zo noemen de Denen hun land ook wel eens hyggeland, op ironische wijze om aan te geven dat het niet altijd zo goed gaat met het land.

Wat opvallend is, is dat de term oorspronkelijk uit Noorwegen komt. In de negentiende eeuw hebben de Denen dit woord geleend, welke van oorsprong iets betekende als ‘troosten’. Ook kan dit teruggeleid worden naar ‘denken, menen’ of ‘zich tevreden voelen’. In Noorwegen heeft dit begrip echter een minder grote betekenis dan in Denemarken.

De zoektocht naar hygge is interessant, vooral voor niet-Denen. 12 Stars Media filmde in 2018 de documentaire ‘Finding Hygge’ om erachter te komen wat zo speciaal is aan dit woord en wat het voor verschillende mensen betekent. Waar een aantal personen in de documentaire vertellen over hun liefde voor hygge, komt ook naar voren dat sommigen er geen positief gevoel bij hebben. Bekijk hieronder de trailer.

Finding Hygge from 12 Stars Media on Vimeo.

Bron: Finding Hygge | Vimeo

Hoofdstuk 4: Wat kan ik met hygge?

Je zou kunnen zeggen dat sommigen hun geluk vinden door hygge. Wellicht is het niet mogelijk om dit precies te kunnen ervaren zoals de Denen het doen, maar we kunnen ons zeker door ze laten inspireren. Hoewel het lastig is een kant-en-klaar recept voor hygge te geven – net als dat voor ‘gezelligheid’ het geval zou zijn – zijn er een aantal zaken die typisch bij hygge passen. Ten eerste, familie en/of vrienden: de mensen waar je het meest van houdt. Ten tweede, heerlijk eten en drinken. Combineer dit met een gezellige en fijne omgeving en spendeer de tijd met iets wat jullie leuk of ontspannend vinden om te doen. Het goede gevoel dat je hier ervaart is hygge.

Dit hoeft overigens niet per se met anderen te zijn. Wanneer je zelf op de bank zit met een goed boek en je goed in je vel voelt zitten, is dit ook hygge. Het gaat erom dat je lief voor jezelf bent en even je zorgen aan de kant legt. Het gaat om het genieten van de kleine dingen in het leven. Heel praktisch kun je dit doen door bijvoorbeeld:

• Kaarsen aan te steken wanneer het buiten grijs en grauw is
• Daarna een kop thee te zetten en met een goed boek op de bank te kruipen
• Een weekend je telefoon uit te zetten zodat je kunt genieten van de rust
• Heerlijk bakken en koken (voor jezelf of voor anderen)
• Met je vrienden afspreken voor een lekkere kop koffie
• Van het zonnetje genieten en met je blote voeten in het gras te lopen
• Met je vrienden, familie of partner af en toe een weekendje weg te gaan

Zo’n weekend weg kun je bijvoorbeeld naar de bossen of het strand gaan. Voor de echte hygge ervaring ga je natuurlijk naar een typisch Scandinavisch huisje, waar je binnen een houtkachel en buiten een hot tub vindt.

Het boek Hygge van Meik Wiking staat boordevol nog meer tips en levenslessen om deze manier van leven toe te passen. De auteur werkt bij het Happiness Research Institute. De reden dat Denemarken altijd één van de gelukkigste inwoners ter wereld heeft, verklaart hij in zijn boek.

 

 

 

Hoofdstuk 5: Het Deense interieur

Ben je in Denemarken op vakantie geweest, kan het je niet zijn ontgaan. Het interieur is simpel, maar heeft toch een warme sfeer. Niet voor niks dus dat de Scandinavische stijl steeds meer te zien is in Nederlandse huishoudens. Hoe haal je deze sfeer in huis? Hieronder wat tips en inspiratie.

1. Neutrale kleuren en materialen

Geen bonte kleuren, maar rustgevende aardetinten. Wit, grijs en beige zijn veel voorkomende kleuren. Houten tafels of accessoires zorgen voor het natuurelement. Dit in combinatie met mooie kussens en kleden zorgt voor een warme en gezellige sfeer.

2. Kaarsen en lichtjes

Zoals eerder genoemd is, horen kaarsen en lichtjes helemaal bij het gevoel van hygge. De gezelligheid en de warmte die erbij hoort, zorgt voor een goed gevoel. Tijdens de koudere maanden zal dit uiteraard voor de meeste gezelligheid zorgen. Steek overal in je huis wat kaarsjes aan, doe wat lichtjes aan en je voelt je helemaal fijn in je warme huisje.

3. Retro / vintage

Hoewel het interieur vaak neutraal en simpel is, kun je natuurlijk wel mooie vintage items of foto’s gebruiken om je interieur wat persoonlijker te maken. De retro-stijl past helemaal in het hygge plaatje. Door het te combineren met de neutrale stijl, wordt het niet rommelig. Uiteraard kun je het helemaal naar je eigen smaak maken.

4. Open haard

Ondertussen geen nieuwe informatie meer: de open haard mag altijd aan. Je kunt het ultieme hygge gevoel bereiken met de warme haard aan en een goed boek in je handen terwijl je je favoriete warme drankje onder een dekentje op drinkt.

Ben je van plan om een vakantie naar Denemarken te boeken? Ga vooral voor een typisch Deens huisje, bijvoorbeeld via de website Dansk, in plaats van een hotel en ervaar zo hygge op zijn best.

 

Hoofdstuk 6: Wat heeft het Deense leven nog meer te bieden?

Dat hygge een belangrijk woord in de Deense cultuur is, mag ondertussen wel duidelijk zijn. Denen hebben echter nog meer begrippen die bepalend zijn voor hun manier van leven. Hygge staat met stipt op één en hangt in sommige gevallen ook samen met de andere begrippen, maar deze zijn ook zeker van belang.

Janteloven

Met haar 5,8 miljoen inwoners is Denemarken een redelijk klein land. Dit is een van de redenen waarom Denen ook niet snel zullen opscheppen over wat ze bereikt hebben, wat voor mooie spullen ze gekocht hebben of hoe rijk ze zijn. Denen houden er dan ook niet van als iemand zich groter en beter voordoet dan diegene is. Die bescheidenheid en bekrompenheid staat in Denemarken bekend als Janteloven, ‘de wet van Jante’. Deze zogenaamde wet is een gedragscode, bestaande uit tien regels waar deze mentaliteit in naar voren komt. Deze mentaliteit is overigens niet alleen in Denemarken te vinden, maar is herkenbaar voor heel Scandinavië. De tien regels omvatten uitspraken als ‘Je moet niet denken dat je meer bent dan wij’ en ‘Je moet niet denken dat je meer weet dan wij’. Hoewel deze regels het woord Janteloven een enigszins negatieve betekenis geven, heeft het volgens de Denen zowel de goede als slechte kanten.

Lykke

Dit heeft veel te maken met hygge, aangezien lykke het Deense woord is voor geluk. De auteur van Hygge: de Deense kunst van leven, Meik Wiking, heeft ook hier een boek over geschreven: Lykke: de Deense weg naar het geluk. Lykke gaat meer over het feit dat in Denemarken alles goed geregeld is. Er is een goede balans tussen werk en privé, er wordt gratis hoger onderwijs aangeboden, er is weinig criminaliteit. Dit alles zorgt voor een hoog geluksgehalte: lykke.

Julehygge

In principe is hygge elk seizoen toe te passen, maar het heeft zijn hoogtepunt tijdens de feestdagen. Deze periode wordt ook wel julehygge genoemd. Je kunt in steden als Kopenhagen kerstmarkten bezoeken en genieten van de extra gezellige sfeer.

Hoofdstuk 7: Laat je nog meer inspireren

Heb je nog geen genoeg van hygge? Er zijn genoeg video’s en podcasts te vinden over het onderwerp. We hebben er een paar voor je op een rijtje gezet.

Podcast: Hygge Girls

In deze podcast praat Madi Bares (samen met Emma Roof om de week) over onderwerpen omtrent hygge. Elke week geeft ze inspiratie over hoe jij hygge in jouw leven kunt toepassen. Luister hieronder de laatste (of een andere) aflevering.

YouTube

Op YouTube zijn veel video’s over hygge te vinden. We hebben er een paar voor je geselecteerd, met tips over hoe je bijvoorbeeld je huis hygge proof kunt maken.

5 ways to more hygge

Denmark Studio Apartment Tour

10 ways to make your home cozy (hygge)