Het ideale vrouwenlichaam

Waarom onze dromen niet realistisch zijn

 

Mijn rechtervoet drukt op de hoek van de weegschaal. Ik wacht even. Dan stap ik er met beide voeten op. Stabiel. Liever had ik er wat vanaf gehad, hoewel het niet nodig is. Ik sport genoeg. Eet overwegend gezond. Maar ik ga voor de lijntjes. Die verticale buikspieren die ik op Instagram voorbij zie komen. Maar ik ga ook voor dat stukje chocola na het avondeten. Voor een beetje chilisaus over mijn nasi. En die combinatie gaat niet samen. Als ik moet kiezen tussen een sixpack of een stukje chocola, zou ik de supermarkt leegkopen aan Milka-repen.

 

H1: Kies jouw lichaam

De media bepaalt onze dromen. Hoe wij denken over onszelf op dit moment en hoe wij denken over onszelf wanneer wij ons perfecte lichaam hebben bereikt. Wat wij kunnen wanneer wij eruitzien zoals de media mensen afbeelden. Ineens zullen wij geliefd zijn. Wij zullen vrienden krijgen, de baan die wij altijd al hebben gewild en het huis waar wij altijd van hebben gedroomd. Als ik dit koppel aan mijn eigen dromen zou ik een ontzettend goede docent zijn die genoeg tijd overhoudt om iedere week een feestje te geven in mijn villa aan het strand. Doordeweeks woon ik midden in de stad in een penthouse met ramen tot aan de grond. En dat gebeurt allemaal wanneer ik mijn perfecte lichaam heb bereikt. Bijna te mooi om waar te zijn. En als iets onwaar lijkt, is dit ook vaak het geval. Maar stel, je kan dit allemaal krijgen wanneer jij mooi bent. Wanneer jouw lichaam perfect is. Hoe ziet dit lichaam er dan uit? Welk beeld zie jij voor je wanneer iemand zegt dat hij “een mooi meisje” heeft gezien? Is ze blond, bruin, lang, kort, dun, gespierd of wat voller? Hieronder zie je een stukje cabaret, opgevoerd door Daniel Arends, waarin hij vertelt wat hij (niet) mooi vindt.

Ik kan je niet vertellen wat jij mooi moet vinden, gelukkig zijn smaken verschillend. Ik kan je wel vertellen wat het merendeel in Nederland mooi zou vinden door de media en dan bovenal hoe iemand er zelf uit zou willen zien. Dit is namelijk een lengte van ongeveer 1,70 meter. Daarnaast een goed onderhouden, fit lichaam met volle borsten en billen.

 

H2: Verander iedere 10 jaar

Het lichaamsideaal in deze tijd wordt sterk bepaald door het aantal likes op sociale media en de verkooppercentages in reclames. Maar het huidige ideaalbeeld dat wij nu ervaren, werd vroeger niet zo perfect gezien als nu. Volgens NEMO straalden in de 15^e eeuw volle vrouwen perfectie uit, want een buikje en vet om de heupen betekende dat je genoeg geld had om jezelf van eten te voorzien. Rond 1920 was een jongensfiguur het ideale lichaam voor de vrouw. Vrouwelijke vormen als borsten en brede heupen werden in die tijd liever niet gezien. Dit was ook de tijd dat vrouwen meer zeggenschap kregen en rechtere kleding droegen. Een ietwat mannelijk uiterlijk zou dus meer gelijkheid kunnen betekenen.

In de 20^e eeuw zijn de lichaamsidealen ongeveer iedere tien jaar gewisseld van slank, naar rondingen, naar volslank en weer terug. De maatstaven waren niet meer bij te houden. Om aan dit perfecte plaatje te voldoen, was amper waar te maken. Zulke tegenstrijdigheden kan je in de korte periode niet bereiken. Om te kunnen vergelijken hoe de ideaalbeelden er door de jaren heen uitzagen, kan je de foto’s Cassey, bewerkt door Daniel Kordek bekijken in haar blog. Hieronder zie je de foto’s. De laatste foto is het lichaam van Cassey zoals ze er in het echte leven uitziet.

Wat wij wel weten, maar onszelf vaak niet realiseren, is dat deze beelden vaan gefotoshopt zijn. In de video van BuzzFeed, die je hieronder ziet staan, is te zien hoe vrouwen eruitzien op de foto en hoe hun lichaam wordt gefotoshopt tot het perfecte beeld dat wij hebben in ons hoofd.

De oorzaak voor de snelle veranderingen die zich in de 20^e eeuw hebben voorgedaan is vooral te wijten aan het sociale aspect en de positie in de maatschappij, zoals te zien was rond 1920. Na de Tweede Wereldoorlog zijn de snelle verandering vooral in gang gezet door de sociale media. Men ziet een vrouw met hoge status en willen dat beeld evenaren. Ons rolmodel lijkt gelukkig. Geluk is iets wat iedereen wil, dus willen wij op haar lijken. Omdat wij niet weten hoe het leven van ons rolmodel eruitziet of wat haar karakter is, gaan wij af op wat wij wel kunnen zien, haar uiterlijk. Ons brein linkt geluk aan haar voorkomen. Als wij hetzelfde lichaam hebben, zijn wij net zo gelukkig. Dat is tenminste wat wij onszelf voorhouden. Na een tijdje wordt ons rolmodel niet meer gezien in de media en zien wij andere gelukkige vrouwen met een heel ander lichaam. En dan begint er een nieuw streven naar het nieuwe “perfecte” lichaam dat ons leven zal veranderen. En aangezien wij tegenwoordig omringt worden door beelden die elkaar snel opvolgen, zal ons idee van het perfecte lichaam nog sneller wisselen.

 

H3: Body positivity

Niet alleen een fit lichaam is het huidige streven. Er is een tegenbeweging ontstaan die zich afzet tegen dit ideaalbeeld. Dit is de body positivity community, wat is ontstaan door de zogenoemde curvy vrouwen die willen laten zien dat hun lichaam ook mooi is en dat je best trots mag zijn op een maatje meer. En onder het mom van “big girl, you are beautiful” hebben deze vrouwen de body positivity opgericht, waar zij willen benadrukken dat iedere vrouw mooi is, ongeacht het lichaam dat zij heeft. Slank, vol, kort, lang, blank, donker, elk lichaam moet gevierd worden. Echter zijn het vooral de curvy vrouwen die aan deze community deelnemen.

Waar wij vrouwen andere vrouwen prachtig vinden, is zelfacceptatie nog steeds te weinig realiteit. Met de fitgirls aan de ene zijde en de body positivity aan de andere zijn weer twee uitersten ontstaan, terwijl de meeste vrouwen hiertussen schommelen. Een van deze schommelende vrouwen, Lydia Jans, heeft hier een column over geschreven, dat hieronder te lezen is.

Column: fitgirls & fatgirls

Zelf heb ik dagen dat ik mij trots voel en zonder gêne in mijn bikini paradeer over het strand. Andere dagen wil ik zelfs in een trui mijn huis niet uit, omdat ‘geen enkel kledingstuk mij leuk staat’. De meeste dagen denk ik er niet meer zo over na en doe ik wat ik wil, totdat ik scrol door Instagram. Ook ik ben aan het schommelen en val tussen wal en schip. Ik ben geen fitgirl, maar hoor voor mijn gevoel ook niet bij de body positivity community. Wel ben ik gezond en kan ik doen wat ik leuk en belangrijk vind. Wijsheid komt met de jaren, en hoewel ik pas 22 jaar ben, begin ik mijzelf te accepteren en ben ik dankbaar voor mijn lichaam.

 

H4: Een stap te ver

De meeste mensen, in dit geval vrouwen, willen graag een perfect lichaam, maar hebben andere prioriteiten. Zij eten graag een stukje taart op een verjaardag of willen met een wijntje op een terras zitten. Zij willen er goed uitzien, maar ook genieten van het leven. Sommige vrouwen geloven pas dat zij kunnen genieten van het leven als zij perfect zijn. Deze vrouwen zullen er alles aan doen om aan het door hun geschetste ideaalbeeld te voldoen. Hierdoor kan een eetstoornis ontstaan, waar de meeste vrouwen die een eetstoornis hebben een (groot) deel van hun leven mee worstelen. Side note: naast het streven naar perfectie, heeft een eetstoornis ook nog meerdere, vaak onderliggende oorzaken.

Er zijn drie eetstoornissen die het meest bekend zijn. De eerste is anorexia, waarbij het gaat om het niet eten en hyperactiviteit. Mensen met anorexia hebben vrijwel altijd ondergewicht. De tweede eetstoornis is boulimia, waarbij men in korte tijd ongewoon veel eet en er vervolgens bewust wordt overgegeven. Mensen met boulimia hebben meestal een gezond gewicht. Als derde is het binge-eating disorder, ofwel eetbuienstoornis, waarbij men last heeft van eetbuien, maar deze niet compenseert. Deze mensen hebben last van overgewicht. Naast deze drie meest bekende eetstoornissen heb je nog de eetstoornis NAO (niet anders omschreven), waarbij men een eetstoornis heeft, maar niet specifiek in één van de drie categorieën valt. Onderzoek van het NJI toont aan dat 1,4% van de vrouwen tussen de 18 en 29 jaar te maken heeft gehad met een eetstoornis.

In het verhaal hieronder is de gedachtegang te lezen van iemand die haar lichaam heeft uitgeput om aan haar idee van een perfect lichaam te voldoen. Juliet beschrijft op de website www.proud2bme.nl wat zij van haar lichaam vindt en hoe zij met haar zelfbeeld heeft geworsteld, maar ook de positieve draai die zij aan haar gedachtes heeft kunnen geven, waardoor zij nu anders naar haar lichaam kijkt.

Mijn afgebroken lichaam

 

H5: Wees lief voor jezelf

Eigenlijk zijn er meer nadelen dan voordelen aan het streven naar het perfecte plaatje. Deze cirkel doorbreken is niet makkelijk, maar wel mogelijk. Liesbeth Woertman, hoogleraar psychologie en gepromoveerd in het onderwerp lichaamsbeeld, geeft in haar boek ‘Je bent al mooi’ tips hoe je dit streven kan verminderen en in het beste geval kan stoppen. Onderstaande tips zijn een samenvatting van de tips die ik tegenkwam in de tekst van Gina.

Ten eerste constateert Woertman dat contact maken met jouw eigen lichaam belangrijk is. De hele dag door geeft het lichaam signalen die wij de kop indrukken naarmate wij ouder worden. Bewustwording van het lichaam kan al door je te focussen op je ademhaling. Benoem daarbij de positieve aspecten van en laat het negatieve achterwege. Luister zo nu en dan naar het lichaam en naar de signalen die het aangeeft. Doe bijvoorbeeld een middagdutje als je moe bent, ook wanneer je goed hebt geslapen.

Daarnaast schrijft Woertman de meest logische, maar ook meest lastige oplossing. Stop met vergelijken. Hoe meer vergelijkingsmateriaal jij tegenkomt, hoe negatiever jouw zelfbeeld wordt. Scrol af en toe door Instagram, maar beperk deze scroltijd en besteed meer tijd aan hobby’s. Ook afspreken met vriendinnen en praten over onzekerheden kunnen een goede manier zijn om weer positief naar jezelf te kijken. In het onderstaande filmpje van NPO (vanaf 2.32 minuten) bespreken mensen wat zij mooi vinden aan de ander en zal je zien dat jouw onzekerheden helemaal niet aan bod komen.

Als laatste schrijft Woertman dat streven naar perfectie niet lukt. De perfecte wereld uit zich op beeld, maar dit is niet de realiteit. Ook is iets wat nu perfect lijkt, over een aantal jaar niet perfect meer. De wisselingen gaan te snel. Het accepteren dat perfectie niet bestaat, geeft deze persoon meer rust. Tenslotte zijn het de mensen zelf die beoordelen en betekenis geven. Wees dus lief voor jezelf en voor elkaar en dan krijg je dit ook terug van anderen.

 

H6: Campagnes

De beautyindustrie is zich steeds meer bewust van het lichaamsideaal dat zij naar buiten brengen en de negatieve effecten hiervan op vrouwen. Beautymerken passen hun marketing hierop aan om zo ieder lichaam mooi in beeld te brengen. Een bekend merk dat ieder lichaam op een positieve manier wil belichten is Dove. Zij hebben onder andere de campagnes ‘My beauty my say’ en de ‘Ad makeover’ gestart, waardoor vrouwen bemoedigende woorden op hun tijdlijn zien verschijnen in plaats van vergelijkingsmateriaal. Ook is er een campagne waarin vrouwen zichzelf en elkaar moeten beschrijven. Van deze beschrijving wordt een sketch gemaakt om zo te benadrukken waar men zelf op let bij zichzelf en waar anderen op letten bij diezelfde persoon. Het resultaat laat zien dat men veel kritischer naar zichzelf kijkt dan anderen doen en dat de voor anderen mooier is dan ze zelf denken.

Ook lingeriemerken proberen meer diversiteit bij hun modellen toe te voegen. Een tijdje geleden is Victoria Secret begonnen met het toevoegen van vrouwen met verschillende huidskleuren. Op Instagram promoten zij het tevreden zijn met jezelf, hoewel er qua lichaamsbouw nog meer verschil in kan zitten. Ook Hunkemöller wil meer diversiteit uitstralen en kiest daarvoor bij hun promotievideo’s. Daarnaast kiest Hunkemöller voor influencers, zoals Vivian Hoorn, met verschillende maten om een collectie mee uit te brengen.

De modellen kunnen nog meer verschillen qua uiterlijk dan ze nu doen, waardoor de diversiteit nog groter wordt. Toch is het goed om te weten dat grote merknamen bezig zijn met het zelfbeeld en dat uiterlijke verschillen belangrijk zijn om te laten zien voor de zelfacceptatie van zowel mannen als vrouwen.

 

H7: Meer weten

Wil je meer weten over de verschuivingen door de geschiedenis heen van zowel de man als de vrouw? Bij NEMO heb je naast de tekst ook wat illustraties.

https://www.nemokennislink.nl/publicaties/schoonheidsidealen-in-de-geschiedenis/

Zie je liever een filmpje over de verschuivingen bij mannen van de afgelopen 100 jaar, dan kan je naar deze video kijken van BuzzFeed.

Naast de verschuivingen van het ideaalbeeld door de jaren heen, verschilt het ook per land hoe de perfecte vrouw eruitziet. Via deze link zie je Esther Honig. Zij is gefotoshopt tot de perfecte vrouw per land. Het project is ontstaan door de Designboom.

https://www.designboom.com/art/25-countries-photoshop-esther-honig-make-her-beautiful-06-26-2014/

Wil je meer weten over eetstoornissen, echte verhalen lezen of weten hoe je er als buitenstaander mee om kunt gaan? Op dit forum kom je veel te weten.

https://www.proud2bme.nl/

Heb je meer interesse in een documentaire, dan kan je deze documentaire Eetstoornissen, maskers af zien op Videoland. De documentaire is tot stand gebracht door Videoland en Linda.TV.

Hieronder is het promofilmpje te zien van één van de afleveringen.

Wil je een andere documentaire zien die ook te maken heeft met anorexia. Kijk dan Emma wil leven op de NPO.

https://www.npostart.nl/anorexia-special/22-11-2016/BNN_101381557

Ben je benieuwd hoe schoonheidsidealen jouw gedachtegang aanpassen? Dan kan je dat lezen in een interview van Laura Molenaar met Heather Widdows.

https://www.trouw.nl/religie-filosofie/schoonheid-gaat-niet-meer-alleen-om-een-mooi-lijf-en-dat-kan-gevaarlijk-zijn~b2b6dc7e/

Wil jij weten hoe de campagne van Dove eruitziet? Met de onderstaande link kom je op hun website terecht waar zij verschillende campagnes belichten.

https://www.dove.com/nl/stories/campaigns.html