H1: BESTAAT ER IETS ALS WARE LIEFDE?

Liefde wordt gezien als een onminsbaar ingredient in persoonlijk geluk. Die opvattingen staat niet los van de werkelijkheid. Het warme gevoel dat door je lichaam heen schiet Het CBS meldt dat één op de drie huwelijken momenteel in een echtscheiding eindigt. Het echtscheidingspercentage is daarmee bijna verdubbeld sinds het begin van de jaren tachtig.

Dit is een van de redenen dat ik geïnteresseerd ben in de vraag waarom wij als mensen monogaam leven?  Ik ben opgevoed met het ideaal van seriële monogamie. Het monogame beeld dat door de jaren is gevormd door de maatschappij vind ik lastig om los te laten. Dat tegenwoordig een succesvol huwelijk alleen monogaam is, is een denkwijze die meer gezinnen vernietigt dan bij elkaar houdt. Het feit dat beide partners trouw zijn, betekent niet dat er sprake is van een gelukkig stel. Sommige mensen hebben meer nodig dan één partner. Onze drang naar seks met een ander valt niet te onderdrukken en waarom zouden we hier over moeten liegen tegenover onze partners. Wat zijn de voordelen en nadelen vaan een polymorie relatie?

BEELDTAAL

Wanneer we veel dezelfde beelden zien in onze omgeving geeft dit een eenzijdig of vertekende weergaven van de werkelijkheid. Hierdoor vinden we sommige dingen normaal en krijgen we bepaalde verwachtingen van ons zelf. Of we vinden dingen juist raar, omdat we dit te weinig zien. Zo ontstaan er schoonheidsidealen binnen het kader van liefde. Kijk bijvoorbeeld naar Disney.

In deze films draait het allemaal om romantiek. Deze films laten zien dat liefde geen onderscheidt maakt en liefde alles overwint. Iedereen kan liefde vinden zolang je er maar voor openstaat. Wie of hoe je eruitziet maakt niet uit, zelfs een Beest kan zijn Belle vinden. Bij Belle draait het niet om de buitenkant, maar om de binnenkant. Daarom wordt ze verliefd op het Beest. Alle Disneyfilms eindigen hetzelfde, op het hoogte punt van de liefde. Namelijk ze komen bij elkaar en leven nog lang en gelukkig. Maar nadat je bij elkaar bent gekomen begint eigenlijk pas de echte uitdaging. Door dit niet in beeld te brengen verwacht ik dat liefde vinden mijn uiteindelijke doel moet zijn. En ik verwacht ook dat dit niet meer te breken is, maar dit is natuurlijk niet echt waar.

Wil je nog meer informatie over hoe onze beeldtaal gevormd is? Kijk dan bij mediawijsheid. Zij hebben nog meer redeneringen over hoe cultuur onze beeld vormt. https://www.mediawijsheid.nl/beeldgeletterdheid/

H2: WAAROM GAAN WE VREEMD?

De definitie van ontrouw blijft maar ruimer worden. Sexting, porno kijken, stiekem actief blijven op dating apps. Er is geen algemeen geaccepteerde richtlijn wat vreemdgaan is. Omdat de richtlijn niet helder is, is het percentage moeilijk te benoemen. De schattingen lopen uiteen van 26 tot 75 procent. Dit staat sterk in contrast met de 95% die zegt dat vreemdgaan zeer kwalijk is.  Volgens de psychotherapeut Esther Parel is de definitie van vreemdgaan: ‘’Een geheime relatie, dat is de basisstructuur van een affaire samen met een emotionele band en een seksuele alchemie. Alchemie is het belangrijkste, want de erotische huivering is zo intens dat de kus die je maar in gedachten hebt kan zo betoverend als overtuigend zijn als urenlang daadwerkelijk vrijen.’’

Men neemt over het algemeen aan dat wanneer iemand een verhouding heeft er ofwel iets fout is in je relatie ofwel met jezelf. Ontevredenheid in een relatie is vaak genoemde aanleiding om een misstap te begaan. Volgens seksuologen voldoet een affaire meestal aan drie elementen: een emotionele band, geheimhouding en seksuele chemie. De reden waarom mensen dit overspel plegen is vaak: gebrek aan intimiteit, positieve aandacht en de ‘sleur’ waarin relaties na een langere periode in terecht komen. Uit onderzoek door de Universiteit van Tenessee uit 2017 blijken de twee grootste redenen om vreemd te gaan het gebrek aan liefde en de behoefte aan meer seksuele partners. Het boosten van zelfvertrouwen is een andere reden die vreemdgangers vaak noemen. Een misstap begaan is niet de juiste benaming, want er kan niet zomaar iets mis zijn met miljoenen mensen die vreemdgaan. Is vreemdgaan een revolutionaire drang?

“Als je ziet hoeveel mensen vreemdgaan, vraag ik me af of we er wel op gebouwd zijn met z’n allen” De hele aflevering zien? Kijk op NPO Start.

H3: WAAR KOMT MONOGAMIE VANDAAN? vreemdgaan een evolutionaire drang?

JAGERS EN VERZAMERLAARS

In deze periode was het nog niet mogelijk om te schrijven en daarom ook lastig harde bronnen te leveren hoe mensen precies met elkaar om gingen. Verschillende antropologen hebben echter wel natuurstammen bestudeerd en aan de hand van hun leefgewoonte conclusies getrokken. Volgens de antropoloog Morgan hadden jan en alleman seks met elkaar. In deze ‘beest’ achtige periode ontstonden stammen. Daarbinnen hadden alle mannen seks met alle vrouwen, dit noemde ze een groepshuwelijk. Ze wisten niet dat seks tot de geboorte van een kind leidde. Dit lijkt krankzinnig, wanneer je er langer over nadenkt hadden deze vrouwen veel vaker seks dan dat ze zwanger raakten.  Vrouwen waren intiem met andere mannen om verbondenheid te scheppen, om zo een sociaal vangnet te creëren.

BOEREN

Na de agrarische revolutie werden mensen steeds slimmer. Ze bouwden permanente huizen en bedreven landbouw en er ontstond een erfgoed. Zonen konden dit erven van hun vader. Het was dus van belang om een ouder-kind relatie op te bouwen. In deze periode bleven man en vrouw bij elkaar tot de kinderen op eigen benen konden staan. Seriële monogamie werd belangrijk vanwege economische en sociale belangen. Mensen bleven ongeveer zeven jaar bij dezelfde partner, totdat de overlevingskansen van een kind groot genoeg waren.

GRIEKEN EN ROMEINEN

In de tijd van de Grieken en Romeinen kwamen er allerlei diverse relaties tot stand, zo waren ze dol op pederastie. De term pederastie omvat een breed scala aan erotische relaties tussen een volwassen man en een opgroeiende jongen.  In het Oude Testament van de Bijbel komen verscheidene mannen voor die polymarous levensstijl hebben.

Er is een groot verschil tussen vrijgeborenen en slaven. Vrije vrouwen moesten monogaam zijn.  Erotiek stond in het teken stond van de godsdienst. Feesten waren gewijd aan goden of godinnen. Wijn en seksualiteit speelden daarbij een belangrijke rol. De mensen moesten steeds zoeken naar geestelijke en lichamelijke hoogtepunten ter ere van een godheid. In Athene waren de vrije vrouwen uitgesloten van deze festiviteiten, maar in Rome namen zij hieraan deel. Wel waren zowel de Griekse als de Romeinse beschavingen patriarchale samenlevingen. Dat wil dus zeggen dat mannen de baas waren: zij bepaalden wat de vrouwen mochten doen en moesten laten. De mannen zorgden voor het inkomen; vrouwen waren economisch afhankelijk en dus een bezit van de man.

DE VROEGE MIDDELEEUWEN

In deze periode had religie een belangrijke rol. Het bracht namelijk een moreel besef met zich mee. Alles wat je deed, deed je onder het oog van God. De kerk speelde een grote rol en hierdoor werd je ook door anderen zoals priesters, aangesproken op je gedrag. Monogamie werd een norm. Vrouwen keken op tegen de Heilige Maagd Maria, mannen keken op naar Jezus, de Zoon van God, maar zonder seks kunnen onmogelijk nieuwe mensen verwerkt worden en daarom sloten ze een compromis. Seks binnen het huwelijk met als doel voorplanten.

MONNIKEN EN RIDDERS

Men trouwden in deze periode voor aanzien en geld en om deze rede kwam overspel veelvuldig voor. Mannen maakten regelmatig mistappen wanneer alcohol in het spel was. Ondanks dat dit gedoogd werd in hoge kringen, bleef monogamie de norm.

STEDEN EN STATEN

Naarmate het geloof strenger werd, streef men meer naar één levenspartner en monogamie. Men werd bang voor het oordeel van god. Trouw blijven in een relatie werd ook makkelijker doordat er een vrije partnerkeuze kwam. Bij het kiezen van je levenspartnet ontstond er minder behoefte van het hebben van een affaire.

Meer weten over hoe monogamie ontstaan is? Kijk dan de eerste aflevering van de documentaire reeks; Vreemdgaan met Filemon. In vreemdgaan met Filemon onderzoekt Filemon Wesseling de monogame cultuur waarin wij leven. Het huwelijk is nog steeds de meest populaire samenlevingsvorm, terwijl meer dan één derde het huwelijk niet overleefd. Hoe komen we aan dat dwingende beeld van trouw aan een partner? Filemon neemt het onder de loep. In deze aflevering bespreken ze hoe we monogaam zijn geworden. Bekijk de aflevering hier: https://www.npo3.nl/vreemdgaan-met-filemon/10-05-2019/BV_101392913

H4: HOE ZIT HET BIJ DIEREN?

Wanneer wij mensen vreemdgaan geven we de dierlijke drang de schuld. Twee verliefde zwanen die met hun nekken in elkaar verweven zijn is het teken van monogamie. Het beeld van liefde. Toch zijn ook zwanen niet altijd even trouw aan hun partner. Biologen zeggen: als mannelijke en vrouwelijke dieren veel op elkaar lijken, zijn ze het meest monogaam. En aangezien menselijke mannen en vrouwen niet op elkaar lijken, gaan we vaker vreemd. Bij zwanen denken we allemaal dat ze zo monogaam zijn, maar dat is helemaal niet zo. Onderzoekers kwamen erachter dat 10 procent van de eieren in een zwanennest niet van de partner komt. Toch gaan dieren die op elkaar lijken minder snel vreemd. Dit komt omdat ze minder concurrentie hebben.

Een van de redenen om vreemd te gaan is omdat er meer kans is op genetische variatie, waarmee bijvoorbeeld inteelt kan voorkomen. De kans op bevruchting is op deze manier groter. Sommige minnaars helpen zelfs mee met de opvoeding van de kuikens.

Geen zorgen! Dit geld niet voor elk vogelachtige. Er lijkt nog echte liefde te bestaan. Onderzoek naar de Amerikaanse zwarte gier wijst aan dat ze niet vreemdgaan. De genetische code van de kuikens sluit precies aan op die van hun ouders.

Benieuwd naar welke dieren nog meer monogaam zijn? Kijk dan hier voor 11 verschillende dieren die hun hele leven trouw blijven.  https://www.dierenfun.com/11-monogame-dieren-die-elkaar-hun-hele-leven-trouw-zijn/

H5: WAAROM LUKTE HET MIJN OPA EN OMA 50 JAAR GELEDEN WEL?  

Iet (82) vertelt hoe zij al 60 jaar getrouwd is met Dick (85). We bespreken de verschillen tussen nu en vroeger, maar ook wat de kunst is van bij elkaar blijven.

2 FEBRUARI 1965

Wij hebben elkaar leren kennen op de ijsbaan in Rijnsburgs. Op 2 februari in 1956 schaatste Dick met zijn vrienden langs mij. Ik schaatste daar met mijn collega’s. Dick kwam naar mij toe met de vraag ‘zullen we samen schaatsen?’ Ik stemde in. Ik was 18 jaar en Dick 22. In die tijd was het normaal om dit soort vragen te stellen. Er waren nauwelijks evenementen waar je nieuwe mensen tegen kon komen. Vroeger liepen de jongens rondjes heen en weer, over het plein, op straat of in mijn geval over de schaatsbaan. Dick vroeg mij na afloop, nog een keer af te spreken. Bij ons in de buurt waren geen kroegjes, dus dronken we wat bij mijn werk.

VROEGER WAS TROUWEN, ALLEEN MAAR WERKEN

Dick had zijn eigen onderneming. Hij was de jongste ondernemer van Nederland. We moesten trouwen om samen te wonen, daarom trouwden we tweeënhalf jaar later. We hadden graag anders gezien, maar geld voor een feestelijke trouwerij hadden we niet. We kregen een woning boven de zaak van Dick toegewezen. We wilden niet, maar het kon niet anders. Als we niet zouden trouwen hadden we nooit samen kunnen wonen.

GEEN TIJD VOOR RUZIE

Om onze relatie spannend te houden lieten we elkaar vrij. Buitenhuis deden we niet veel samen. We waren alleen maar aan het werk en hadden geen tijd voor elkaar. Heel af en toe gingen we samen naar de boulevard op de fiets, maar dan waren we binnen een half uur weer thuis voor de kinderen. Het leven was anders dan nu. We werkten, gingen naar bed en stonden op. De kinderen waren al vroeg zelfstandig en konden goed voor elkaar zorgen. We waren dag en nacht bezig met de winkel. Het werk stopte nooit. Hierdoor hadden geen tijd voor elkaar, maar ook geen tijd om ruzie te maken.

MAAK KEUZES

Als je vroeger uit elkaar ging kreeg je niets. Tegenwoordig is iedereen veel zelfstandiger. Dit maakt het makkelijker om zonder elkaar verder te leven. Vroeger was je afhankelijk van elkaar. Doordat mensen dit nu niet zijn snap ik dat ze makkelijker uit elkaar gaan. Het gevaar hiervan is dat mensen vergeten aan hun huwelijk te werken en elkaar te accepteren. Echt ruzie hebben wij niet. Het kan niet altijd goed gaan binnen een relatie. Je moet niet alleen lust samen delen, maar ook de last.

DE KUNST VAN BIJ ELKAAR BLIJVEN

Wij kunnen nog steeds écht met elkaar lachen. We delen dezelfde interesses. Vergeet niet dat 60 jaar huwelijk tot op zekere hoogte geluk is. Zolang je gezond en mentaal jong blijft kan je samen veel aan. Tegenwoordig wil iedereen van alles doen, maar in een relatie moet je ook veel voor elkaar laten. Kijk naar wat echt belangrijk is voor jullie samen. Op het moment dat wij gingen trouwen wilde ik een bruidsjurk, maar daar was geen geld voor. Dit maakt nu niets meer uit. Je moet niet altijd te veeleisend zijn. Alles wat op jullie pad komt is mooi meegenomen. Sommige mensen geven tonnen uit aan hun bruiloft, maar zijn binnen tien jaar weer gescheiden. Probeer tijd voor elkaar te maken en begrip op te brengen voor elkaar. Ongeacht hoe oud je aan het worden bent: stop nooit met elkaars handen vastpakken, dansen en de liefde naar elkaar uit te spreken; ik hou van jou!

DOCUMENTAIRE: LIEFDE IS ALLES, HÉ

Nog meer onafscheidelijke stellen ontmoeten? Ontmoet Joop en Janny. Achtenzestig jaar samen, zonder ooit een dag gescheiden te zijn. De intense verbondenheid van Joop en Janny wordt zichtbaar tijdens hun dagelijkse bezigheden, maar ook als zij praten over het geloof, hun liefde, dementie en de naderende dood. ‘De liefde is alles, hè’ is een intiem portret gemaakt door hun kleindochter Carilijne Pieters. https://www.2doc.nl/documentaires/series/makers-van-morgen/2017/de-liefde-is-alles-he.html

H6: WELKE ANDERE VORMEN VAN LIEFDES PARTNERS ZIJN ER?

Monogamie niets voor jou? Wil jij niet gebonden zijn aan één partner? Geen zorgen, er zijn nog meer vormen van relaties die je aan kan gaan.

POLYGYNIE:

Polygynie of veelwijverij is de vorm van polygamie waarbij één man met meer dan één vrouw getrouwd is. De term is afkomstig van de Griekse woorden poly en gune dat veel vrouwen betekent.

POLYANDRIE:

Het hebben van meerdere echtgenoten, relaties of serieuze vriendjes tegelijk. in Nederland technisch gezien illegaal; dus degenen die het beoefenen doen dit zonder te trouwen. “Ik zou zeggen dat er sprake is van polyandrie wanneer een vrouw veel mannelijke partners heeft,” zegt Dr. Denise Renye, een psycholoog uit San Francisco die gespecialiseerd is in seks en intimiteit.

GROEPSHUWELIJK:

Meerdere mannen en meerdere vrouwen die allemaal met elkaar getrouwd zijn.

BIGAMIE:

Bigamie is het tegelijkertijd met 2 partners gehuwd zijn. Het is een bijzondere vorm van polygamie. Dit is in Nederland, België en veel andere landen bij wet verboden.

VERBODEN

In Nederland is het niet legaal om met meerdere mensen tegelijk het huwelijk aan te gaan. Mensen die dat wel doen, kunnen maximaal vier jaar celstraf krijgen of een geldboete van 20.500 euro. Wanneer de tweede partnet niet van het eerste huwelijk weet, kan die celstraf oplopen tot zes jaar. Andersom is het ook strafbaar om met iemand te trouwen die al een huwelijk heeft.

Het verbod telt voor iedereen met een Nederlandse nationaliteit. In 2016 kreeg een Marrokaans-Nederlandse loodgieter (48), twee maanden voorwaardelijk celstraf. Op het moment dat zijn vrouw geen kinderen kon krijgen, ging de loodgieter terug naar zijn vaderland om met een tweede vrouw te trouwen. 

DOCUMENTAIRE; POLYAMORIE

Documentaire over polymorie, liefde voor meerdere mensen tegelijkertijd. Daarin drie verhaallijnen van mensen met polymoreuze relaties. Deskundige zetten het fenomeen in een breder kader en werpen een frisse, soms kritische blik op polymorie. Bekijk de documentaire op Videoland.

H7: CONTENT CURATIE

LAUREN EN DE LIEFDE

Nog meer weten over liefde in de 21^ste eeuw? Lauren! en de Liefde is een AVROTROS-programma over de verschillende liefdes. Lauren Verster gaat in Lauren! en de Liefde op onderzoek uit naar verschillende versies van de liefde. Zo interviews zij stellen met onder andere lesbische relatie en stellen met een polygame relatie. Lauren onderzoekt die dingen over de liefde die iedereen zich wel afvraagt. En stelt daarbij ook de ongepaste vragen over de liefde. https://www.npo3.nl/lauren-en-de-liefde/AT_2037461

VREEMDGAAN MET FILLEMON

Wil je nog meer verdieping over hoe we monogaam zijn geworden? In vreemdgaan met Filemon onderzoekt Filemon Wesselink de monogame cultuur waarin wij leven. Van de invloed van Hollywood tot de invloed van monarchie: Filemon Wesselink neemt het onder de loep. https://www.npo3.nl/vreemdgaan-met-filemon/BV_101393614

DOCUMENTAIRE 2DOC; VERLATEN

Meer dan 35.000 huwelijken eindigen jaarlijks in een scheiding. Bij één op de drie scheidingen is de keuze eenzijdig. Ruim twaalfduizend mensen worden zo jaarlijks ongewenst door hun partner verlaten. Hier zie je een documentaire over mensen die hun grootste liefde van hun leven hebben verlaten. https://home.bnnvara.nl/video/terugkijker-2doc-verlaten

COLUMN CORREPONDENT: IEDEREEN HOUDT VAN LIEFDE

Iedereen houdt van liefde. Maar is dat wel terecht?Lynn Berger schrijft het op een luchtige manier uit in een column. https://decorrespondent.nl/2355/iedereen-houdt-van-liefde-maar-is-dat-wel-terecht/1206297799575-ffa4f86f

ARTIKEL NRC: VOLHOUDEN IN DE LIEFDE

Oeken, films en tv-programma’s gaan vaak over twee mensen die elkaar krijgen. Maar wat gebeurt er daarna? Schrijfster Franca Treur over de valkuilen en de kansen in een langdurige relatie. https://www.nrc.nl/nieuws/2019/02/13/volhouden-in-liefde-a3654016

ARTIKEL NRC: HOE WEET JE WANNEER DE LIEFDE OP IS?

Kan liefde tussen mensen ‘op’ zijn? En hoe weet je dat dan? Is liefde een emmer die leeg kan raken? Gaat hij lekken, kun je die gaten dan dichten en de emmer weer vullen? En hoe kun je nou zeker weten dat die emmer altijd gevuld blijft? https://www.nrc.nl/nieuws/2018/03/09/het-is-op-wij-zijn-voorbij-a1594766