Angststoornissen onder millennials komen steeds vaker voor en moeten serieus genomen worden.

Millennials hebben meer psychologische problemen dan andere generaties. Kijk eens om je heen: op je werk, of in de collegezaal. 1 op de 5 millennials krijgt in hun leven te maken met een angststoornis. Ben jij of ken jij iemand die last heeft van angst? Lees dan deze longread. Hierin staat alles wat je moet weten over angststoornissen: van wat het inhoudt tot wat je er tegen kunt doen.

Hoofdstuk 1: Leven met een angststoornis

De trein raast over de rails. Nog drie kwartier tot ik mijn bestemming bereik. Die drie kwartier gaan hels worden. Het zweet staat op mijn rug en met klamme handjes scrol ik door Instagram in de hoop dat dit me afleiding geeft. Het werkt, een beetje. Maar niet genoeg. Iedere seconde ben ik me ervan bewust dat ik opgesloten zit. Wat als er iets gebeurt? Wat als we een ongeluk krijgen? Verschrikkelijke scenario’s spelen zich af in mijn hoofd. Ik wil niets liever dan de trein uit. Niet aan denken. Het komt goed. – Boyd de Groot (20) uit Hoorn.

Je kunt het vaak niet zien, maar voor sommige mensen is dit de realiteit van het dagelijks leven. Door angst durven mensen niet meer met de trein of bus te reizen. Ook José Hoebee, bekend van oude bands als Luv’ en Bonnie & José, zweert het openbaar vervoer af. In het AD deed zij haar verhaal:

“Veertig jaar geleden reisde ik met mijn toenmalige man naar Parijs om daar een huwelijk bij te wonen. Omdat mijn echtgenoot andere verplichtingen had, moest ik in mijn eentje per trein terug van de Franse hoofdstad naar Nederland. Werkelijk iedereen had me verteld hoe simpel dat eigenlijk is; op het station het goede perron zoeken, instappen en wegwezen.”

“Het leek inderdaad makkelijk, maar de praktijk bleek totaal anders. Op Gare du Nord, een groot station in Parijs, sloeg de paniek in alle hevigheid toe. Met mijn middelbare school-Frans lukte het niet om me verstaanbaar te maken. Engels, een taal die ik perfect beheers, bood ook al geen uitkomst. In die jaren was er nauwelijks een Fransman die Engels verstond. Kortom, ik was in die wirwar van perrons totaal het spoor bijster. In paniek belde ik mijn zwager. ‘Help me alsjeblieft’, was mijn dringende verzoek aan hem. Echt, ik was helemaal op van de zenuwen. Toen hij arriveerde trof hij een huilende José. Vervolgens pakte hij me bij mijn schouders en draaide me een kwartslag om. Bleek ik pal voor de trein te staan die ik moest hebben.”

Ook YouTuber Alwin Ritstier heeft een angststoornis. Alwin durft niet alleen thuis te zijn, is bang om dood te gaan en durft niet met het openbaar vervoer te reizen. Samen met zijn vriendin Saske de Schepper maakte hij een documentaire over zijn angsten. In een interview met LINDAnieuws vertelt Alwin (27) het volgende: “Ons doel is om het taboe te doorbreken en mensen opener te laten zijn over hun psychische stoornis”. Je moet deze documentaire zeker kijken als je wilt weten hoe iemand met een angststoornis door het leven gaat. De docu geeft een realistisch beeld en is daarbij prachtig in elkaar gezet.

Hoofdstuk 2: Top 5 “populaire” angsten

Angststoornissen komen in alle soorten en maten. Bang zijn voor de dood is het ‘populairst’. Er zijn nog veel meer angsten waar mensen in het dagelijks leven tegenaan lopen. In dit hoofdstuk lees je welke vijf angsten het meest voorkomen en wat ze precies inhouden.

1. Bang voor de dood

Bij deze angst vertrouw je je lichaam niet meer. Je gaat je bij alles wat je voelt vragen stellen: “Wat is dat?”, “Waarom voel ik dat?”, “Is er iets ergs met me aan de hand?”. Je bent continu bang om dood te gaan. Terwijl je nog helemaal niet dood gaat. Door zo erg op ieder pijntje te letten, vergroot je de angst. Als je hart sneller klopt dan normaal, heb je niet per se een hartaanval. Mensen met deze angststoornis gaan daar wel van uit. Ze maken zichzelf gek van angst.

2. Paniekaanval

Een felle opwelling van angst. Je voelt je raar. Je ademt anders. Dit is een paniekaanval. Angstgevoelens komen op als een tsunami en tijdens de paniekaanval wordt die angst alleen maar sterker. Van een minuut tot een halfuur: iedere paniekaanval is anders. De klachten zijn niet schadelijk, maar kunnen je leven weldegelijk verpesten. Als je vaker last hebt van paniekaanvallen, heb je een paniekstoornis.

Deze infographic van visual.ly schetst een mooi beeld van hoe angsten zich ontwikkelen in je lichaam.

3. Rij- en vliegangst

Deze angst wordt met name veroorzaakt door het gevoel ‘niet weg te kunnen’. In een vliegtuig zit je een aantal uur lang op duizenden kilometers boven de grond. Je kunt er niet zomaar uitstappen. In een auto werkt dat hetzelfde. Natuurlijk kan je makkelijker uitstappen uit een auto, maar beeld je even in dat je bijvoorbeeld vast staat in de file. In een tunnel. Juist. De angst kruipt bekruipt je direct.  Niet alleen het gevoel niet weg te kunnen maakt mensen bang. Ook is er altijd nog de angst voor ongelukken. Een klein foutje kan al fataal zijn.

4. Sociale fobie

Je bent continu bezig met anderen. Niet jouw mening, maar die van hen staat centraal. Een sociale fobie kan ontstaan als je vaak dingen denkt als: ‘wat vindt hij of zij van me als ik dit doe…”, “wat zullen mensen van me denken als…”. Dit soort gedachtes kunnen rare dingen in je lichaam veroorzaken.  Denk aan misselijkheid, trillende handen, zweten en blozen. Mensen merken het vaak niet aan je, maar van binnen wil je niets liever dan vluchten. Ben jij iemand die vaak feestjes of andere sociale aangelegenheden afzegt? Ben je bang voor onverwachtse situaties en kom je liever niet onder de mensen? Dan heb je last van sociale fobie.

5. Agorafobie

Bij agorafobie durf je vertrouwde plekken niet te verlaten. Je komt het liefst niet buiten de deur. Naar school, uitgaan en daten zit er voor jou niet in. Je huis of straat verlaten is je grootste angst: met paniekaanvallen als gevolg.

In het programma ‘Geef mij nu je angst’ worden verschillende Nederlanders geholpen om van hun angst- of dwangstoornis af te komen. Deelnemer Harry heeft last van agorafobie en raakt compleet in paniek als presentatrice Irene Moors hem vraagt mee te gaan naar Duitsland.

Bekijk de hele aflevering en de rest van het seizoen terug op RTL XL.

Hoofdstuk 3: Help! Heb ik een angststoornis?

In hoofdstuk 2 heb je gelezen over vijf populaire angsten. Er zijn er meer. Ben je bang voor iets anders? Doe de test en kom er achter of jij alleen angstklachten hebt, of een angststoornis. De test is gebaseerd op richtlijnen die huisartsen gebruiken om een angststoornis vast te stellen.

Tijdens het maken van de test zie je rechtsonder tussentijds het resultaat gebaseerd op de antwoorden die je hebt ingevuld. Als je de test helemaal hebt doorlopen, krijg je de definitieve uitslag.

Geschrokken van de uitslag? Is de uitslag positief en heb je dus last van angsten of een angststoornis? Neem dan zo snel mogelijk contact op met je huisarts. Praat er samen over. Je huisarts kan je helpen, of in sommige gevallen doorverwijzen naar iemand anders. Schaam je er niet voor om hulp te vragen: je bent nooit alleen. Er zijn genoeg mensen die je willen en kunnen helpen met jouw klachten.

Hoofdstuk 4: Omgaan met je angst

Op 17 mei 2017 verscheen het artikel ‘Maak psychische klachten bespreekbaar’ op www.metronieuws.nl. In het artikel bespreekt de auteur het belang van praten over je angsten.

Een fragment uit het artikel:

Vier op de tien jongeren tussen de 13 en 24 jaar kampen met psychische klachten als piekeren, somberheid, paniekaanvallen, faalangst of eetproblemen. Zo’n 37% van de Nederlandse jongeren die psychische klachten ervaren durven niet open te zijn naar andere mensen over deze klachten.

Aangeven dat je last hebt van een depressie, angst, eet of persoonlijkheidsstoornis of PTTS; het zijn misschien niet bepaald onderwerpen die je direct bespreekt als je met je vrienden in de kroeg zit. Jongeren zijn vaak niet open over hun psychische problemen omdat ze bang zijn dat ze als aanstellers worden gezien, niet serieus worden genomen of anders worden behandeld.

Lidewy Hendriks is psycholoog bij MIND en Korrelatie en legt uit dat het juist belangrijk is om wel openlijk te praten over je problemen en je hart te luchten. ,,Alleen al door over je problemen te praten, zul je ze beter begrijpen.” Ook voor je omgeving zal het helpen om erover te praten. ,,Vaak worden mensen die hun kwetsbare kant durven te tonen juist als interessant gezien en door te vertellen hoe je je voelt heb je meer kans op begrip van anderen” zegt Hendriks. ,,Voor mensen met psychische problemen kan het vaak een enorm zwaar ding worden in hun hoofd, door erover te praten wordt het minder beladen. Misschien herkennen mensen zich in je verhaal en daardoor zul je je ook beter voelen.”

Hoe ga je om met je angsten? We hebben een aantal tips voor je op een rijtje gezet. De eerste tip komt uit het fragment van het artikel hierboven.

1. Praat over je angsten

 Door te praten over je angsten, maak je het minder beladen. Door over je problemen te praten, kom je er misschien zelfs achter dat andere mensen dezelfde problemen hebben. Deel je ervaringen en help elkaar een beetje. Samen sta je sterker.

2. Blijf in beweging

Goed blijven bewegen is heel belangrijk. Door een aantal keer in de week te sporten, maakt je lichaam automatisch een stofje aan waarvan je gelukkig wordt. Bewegen is dus eigenlijk een soort van gratis therapie.

3. Omarm de angst

Het ontkennen van je angsten maakt het alleen erger. Als je angst probeert te onderdrukken, zal je er onbewust juist veel meer mee bezig zijn. Accepteer je angst, omarm de angst. Pas dan kan je de angst gaan herkennen en hopelijk uiteindelijk ook doorbreken.

4. Ga naar buiten

Ga lekker wandelen in het bos, tussen de bomen. Binnen blijven zitten zorgt er alleen maar voor dat je vast blijft zitten in je angsten. Door naar buiten te gaan doorbreek je dit gevoel. Natuurlijk werkt dit indirect meteen mee met de tip om meer te bewegen.

5. Eet goed

Uit gezonde voeding haal je veel energie die nodig is om de dag door te komen. Denk aan producten als blauwe bessen, amandelen, volkoren granen, chocola en zeewier. Deze voedingsmiddelen helpen allemaal bij het verminderen van angst. Als je paniekaanvallen hebt, dan kan je koffie beter vermijden. Koffie verhoogt het hartritme en kan daardoor juist een aanval veroorzaken.

6. Zoek professionele hulp

Kom je er zelf niet meer uit? Schakel professionele hulp in. Hier hoef je je niet voor te schamen: iedereen heeft zo nu en dan hulp nodig. Professionele hulp begint bij de huisarts. Bel om een afspraak te maken en bespreek je problemen. De huisarts kan persoonlijk advies geven. Dit kan verschillen van medicatie tot sessies met een coach of psycholoog.

7. Het is niet erg om te huilen

It’s my party and I cry if I want to! Laat de tranen maar stromen, want huilen is goed voor je. Door te huilen gooi je alle emoties er uit. En dat lucht vaak enorm op. Heb je zware dag? Probeer je dan vooral niet groot te houden. Laat je gaan, droog je tranen en ga daarna vol goede moed door met je dag.

8. Slaap goed

Ga op tijd naar bed en sta iedere dag rond hetzelfde tijdstip op. Een goed ritme is heel belangrijk: het verbetert niet alleen je humeur, maar het zal er voor zorgen dat je de dag goed begint. Niet langer blijven piekeren in bed. Hup! Uiteindelijk zal je lichaam wennen aan dit ritme. Een goed ritme zorgt er voor uiteindelijk ook voor dat je een stuk minder onrustig bent.

9. Zoek contact met mensen die ook last hebben van angsten

Je bent niet alleen. 1 op de 5 jongeren heeft last van angsten. Zoek iemand met wie je kan praten. Iemand van je eigen leeftijd, of iemand die je vertrouwt. Het kan heel fijn zijn om ervaringen en tips met elkaar te delen.

10. Doe ademhalingsoefeningen

Door ademhalingsoefeningen te doen, kun je rustig worden. Zoek oefeningen op YouTube of volg eens een lesje yoga. Je zult direct verschil merken. Vind je het lastig om hiermee te oefenen? Er zijn verschillende apps die je een handje helpen. Zoals bijvoorbeeld de app ‘Breathe.’ Download de app hier.

Heb jij een andere tip die niet mag missen in dit lijstje? Deel hem dan vooral in de reacties. Wie weet help je er weer iemand anders mee.

Hoofdstuk 5: Je bent niet de enige

“Het verliezen van de controle zorgt voor kortsluiting in mijn hoofd.”

Angsten kunnen je leven overnemen. Anne, 21 jaar uit Amsterdam kan dit helaas beamen. Zij heeft last van vliegangst en controledwang.

“Mijn vliegangst is ontstaan tijdens de terugvlucht vanuit Portugal in de zomer van 2014. Ik had voor die vakantie maar één keer eerder gevlogen met mijn ouders. Ik was toen een jaar of acht en had tijdens het vliegen nergens last van. In 2014 was ik zeventien jaar oud en in mijn ogen veel bewuster van de gevaren van vliegen dan toen ik acht was. De vele televisieprogramma’s over vliegrampen hebben mijn angst zeker aangesterkt. Daarnaast was er in die tijd ook enorm veel opschudding met IS en is diezelfde zomer MH17 neergestort. Allemaal factoren die mijn angst extra hebben aangesterkt.”

“Ik huil als een kind dat zijn ouders kwijt is, hyperventileer en ben enorm gestrest.”

“De hoofdoorzaak van mijn vliegangst is het loslaten van de controle. Ik heb al zo lang ik mij kan herinneren last van ernstige controledwang. Het verliezen van de controle op wat dan ook zorgt in mijn hoofd voor kortsluiting. Controledwang heeft lange tijd een grote grip gehad op mijn leven. Zo schotelde ik mezelf minimaal honderd keer per dag een bepaald dilemma voor. Het is moeilijk uit te leggen maar in een milliseconde bedacht ik een bepaalde opdracht of dilemma voor mezelf zoals: ‘Je moet je adem inhouden totdat die groene auto voorbij is’ ‘Raak je bureau aan voordat ze klaar is met haar zin’. Eén van de dilemma’s die ik me altijd voorlegde, was dat ik tijdens het afdrogen na het douchen zo min mogelijk druppels op mijn lichaam zichtbaar mocht hebben voordat het liedje dat ik luisterde was afgelopen, of voordat het refrein begon. Wanneer ik de dingen die ik mezelf voorlegde niet op tijd of niet goed deed, dan zou er altijd iets ergs gebeuren. Ook dit was iedere keer weer anders: van een jongen die mij nooit meer zou appen tot mijn oma die op dat moment ter aarde zou vallen. Dat zou allemaal komen doordat ik iets fout deed.”

“Aan mijn controledwang heb ik gelukkig veel kunnen doen. Het gaat er echt om dat je je bewust bent van het feit dat je deze dingen doet. Mijn vliegangst daarentegen heb ik nog niet onder controle. Ik heb nog één keer gevlogen na 2014. Ik ging met mijn ouders naar Amerika. Ik heb pilletjes genomen om te ontspannen, maar dit hielp niet heel goed. De heenvlucht ging nog wel redelijk, maar de terugvlucht was een ramp. Het vliegtuig moest halverwege omdraaien omdat er sprake was van een zuurstoflek. Ik raakte overstuur en huilde als een kind dat zijn ouders kwijt was. Ik begon te hyperventileren en was vooral heel gestrest. Na die vlucht ben ik nooit meer in een vliegtuig gestapt.”

“Deze zomer ga ik voor het eerst vliegen in vier jaar. Ik kijk er wel tegenop, maar probeer vooral positief te zijn. Ik heb er lang over nagedacht om een cursus te volgen tegen vliegangst, maar uiteindelijk lijkt het me makkelijker om gewoon een vliegtuig in te stappen. Op een gegeven moment besefte ik me dat mijn vliegangst misschien komt omdat ik last heb van controledwang. Omdat ik die controledwang inmiddels redelijk in de hand heb, denk ik ook dat mijn vliegangst minder zal zijn. Ik ben klaar om de strijd aan te gaan!”.

Herken je jezelf in dit verhaal? Heb je al eens nagedacht over een vliegangstcursus? Dit is namelijk een goede manier om van je angst af te komen. Wil je liever geen cursus op locatie volgen? Bestel dan hier de complete thuiscursus van Dr. Lucas van Gerwen.

Hoofdstuk 6: Mijn vriend(in) heeft een angststoornis. Hoe ga ik daar mee om?

Heb je zelf geen last van angsten, maar iemand in je omgeving wel? Heeft je vriend of vriendin een angststoornis? Dan heeft dit waarschijnlijk invloed op jullie relatie. Omgaan met iemand die een angststoornis heeft kan erg lastig zijn. Wij geven je een aantal tips.

1. Probeer je te verplaatsen in de persoon die bang is. Mensen zijn snel geneigd om te doen alsof een angststoornis aanstellerij is, maar dit kan ontzettend kwetsend zijn voor de andere persoon. Iemand met een angststoornis kan simpelweg niet doen alsof er niks aan de hand is. Ga voor jezelf na welke onredelijke angsten je zelf wel eens hebt, om zo meer begrip te krijgen voor de ander.

2. Mensen met een angststoornis leunen op hun omgeving. Ze hebben anderen nodig om zo goed mogelijk met hun angst te kunnen leven. Door veel hulp te geven, help je de ander alleen niet. Je helpt eerder het probleem in stand te houden. Het is beter om de persoon die angstig is aan te moedigen om dingen juist wel zelf te blijven doen. Het is de bedoeling dat iemand steeds een stapje vooruit gaat, en niet een stap terug neemt. Trek een duidelijke grens voor jezelf en bedenk tot hoe ver jij wil gaan in het hulpverlenen. Nee zeggen is moeilijk, maar soms wel het beste.

3. Het is belangrijk om niet te lang te wachten met het zoeken van (deskundige) hulp. Hoe langer je wacht, hoe erger het probleem vaak wordt. Des te moeilijk wordt het ook om het probleem op te lossen. Als je vriend of vriendin met angstproblemen rondloopt en zelf geen hulp durft te zoeken, help ze dan ook vooral. Zoek samen naar een deskundige met wie ze kunnen praten. Het is vaak een grote stap voor iemand om hulp te zoeken, dus als je ze daarbij helpt, lukt het sneller.

4. Het klinkt misschien gek, of juist heel logisch, maar zoek informatie op over de angst. Lees je in over de onderwerpen en angsten en lees verhalen en ervaringen van andere mensen. Leer van wat andere mensen hebben meegemaakt. Praat er zelf ook vooral over met andere mensen.

5. Blijf ook vooral goed voor jezelf zorgen. Leven met iemand die een angststoornis heeft is niet altijd even gemakkelijk. Het kan je veel energie kosten en je kan je nutteloos of machteloos voelen. Als je merkt dat je het zelf niet meer trekt, trek je dan ook meer terug. Het is altijd goed om andere mensen te helpen, maar je moet er zelf niet aan onderdoor gaan. Schakel ook op tijd hulp voor jezelf in als je denkt dat dit nodig is.

6.  Doe samen ook leuke dingen. Leuke dingen doen vermindert angsten. Ga bijvoorbeeld samen sporten, shoppen of naar de film. Als je dan toch bezig bent met leuke dingen doen, gebruik dan ook mindfulness in je relatie. Je versterkt niet alleen jullie band, maar het maakt je gelukkig en minder angstig. Probeer eens één van de vele mindfulness-oefeningen van www.totalmindfulness.nl. Op de website kun je een cursus aanschaffen. Daarbij kan je gratis het e-book downloaden met oefeningen en een uitleg over de cursus. Hier vind je alvast een oefening.

Hoe ga jij om met angstige mensen? Deel je ervaringen in de reacties.

Hoofdstuk 7: Nog meer zien?

In deze longread heb je verschillende verhalen kunnen lezen over mensen met angsten. Ook heb je een documentaire kunnen zien over de angststoornis van Alwin Ritstier. Hij heeft je laten zien hoe zijn leven er uit ziet. Hopelijk kun je je nu al iets beter voorstellen hoe mensen met zo’n stoornis zich voelen. Misschien herkende je jezelf wel in het verhaal.

Wil je nog meer van dit soort video’s zien? Studenten van de Hogeschool van Amsterdam maakten verschillende videoreportages over een aantal angsten. De studenten willen met hun reportages laten zien dat het niet erg is om bang te zijn.

Bekijk hier alvast de trailer van het project dat ze samen met NOS op 3 maakten.

https://www.youtube.com/watch?v=JpYq9aW-tww)

Wil je meer creaties van de studenten zien? Kijk dan op www.surfaceamsterdam.nl/portretten voor meer reportages over onderwerpen als bindingsangst, depressie en verlies.